FİKRİ CİNOKUR
TÜİK Ekim ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım- GFE) değerlendiren Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Başkanı Ali Çandır, aylık yüzde 2,06 açıklanan Tarım-GFE’nin endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren Ekim ayları (1,54) ortalamasının 1,3 katı olarak ilan edildiğine dikkat çekti.
Ekim ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerinde tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 1,95 ve yıllık yüzde 35,28’lik artış olduğunu belirten Çandır, “Aylık olarak tohumda yüzde 2,89, enerjide yüzde 3,03, gübrede yüzde 0,74, ilaçta yüzde 1,70, veteriner hizmetlerinde yüzde 9,69, yemde yüzde 0,92 ve diğer kalemlerde de yüzde 4,38’lik değişim gerçekleşti. Yıllık değişimlere bakıldığında ise tohumda yüzde 45,02, enerjide yüzde 38,30, gübrede yüzde 10,24, ilaçta yüzde 25,41, veteriner hizmetlerinde yüzde 123,88, yemde yüzde 25,46 ve diğer kalemlerde ise yüzde 95,88’lik artış var.’’
Tarım-GFE alt kalemlerinde sıra dışı rakamlar gözlendiğini söyleyen Çandır, “Bunların en dikkat çekici olanları veterinerlik ve diğer kalemlerindeki artışlar olmuştur. Veterinerlik hizmetleri son 3 aydır ciddi bir artış göstermekte. Ekim ayında da artış eğilimi devam etmiştir. Öyle ki yüzde 9.69’luk aylık artış, Temmuz 2023 tarihindeki rekor artıştan sonraki en yüksek artış olmuştur. Yıllık yüzde 123,88’lik artış ise tüm zamanların rekoru düzeyinde olmuştur. Diğer bir dikkat çekici olan diğer mal ve hizmetler kalemindeki aylık yüzde 4.38’lik artış, 2023 yılının en yüksek üçüncü artışı olmuştur. Yıllıktaki yüzde 95.88’lik artış ise 2023 yılının en yüksek dördüncü artışı olmuştur” dedi.
Tarım-ÜFE’de düşüş var
Ekim ayı Tarımsal Üretici Fiyat Endeksi’nin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde -1,13, yıllık yüzde 62,56 olarak açıklandığını kaydeden Çandır şunları söyledi; “Son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Mayıs ve Haziranda aylık ve yıllık düzeyde Tarım-GFE, Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine döndü. Ekimde bu durum aylıkta üretici aleyhine yıllıkta ise üretici lehine gelişirken önümüzdeki aylarda yıllık eğilimin devam etmesi, üretici kesimin birikmiş zararlarının azalmasına katkı sağlayacaktır. Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonları tarımı dolaylı olarak etkiledi. Yurtdışı Üretici Enflasyonu (YD-ÜFE) Ekim’de aylık yüzde 1,35 ve yıllıkta yüzde 57,25 arttı. Yurtiçi Üretici Enflasyonu (Yİ-ÜFE) aylık yüzde 1,94, yıllık yüzde 39,39 artış gösterdi. Üretici düzeyindeki gıda kalemi ise aylık yüzde 4,20 ve yıllık ise yüzde 64,72 artmıştı. Bu durum Ekim ayında da tarıma dayalı imalat sanayiindeki enflasyonun tarımdan daha yüksek seyrettiğini göstermektedir.’’
