YENER KARADENİZ/İSTANBUL
Türkiye’de AVM yatırımları pandemi öncesinde başlayan projeler hariç tutulduğunda durma noktasına gelirken, mevcut merkezlerin kapasitesi de yabancı markaların bile talebini karşılamaya yetmiyor. Hem yeni projelerde hem de mevcut projelerin yenilenmelerinde ciddi bir yavaşlama olduğunu belirten Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Nuri Şapkacı, “Yatırımlar durma noktasında” dedi. AVM sektörünün önde gelen isimlerini buluşturan XVI. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi, yatırımlardaki yavaşlamanın ve yabancı markaların yer bulmakta zorlanmasının damga vurduğu bir atmosferde gerçekleşti. Zirvenin açılışında konuşan AYD Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, bu yılın 10 aylık dönemi itibari ile enflasyon yüzde 32’nin üstündeyken AVM’lerde bu oranın yüzde 29 seviyesinde gerçekleştiğini anlattı. Şapkacı, “2025 ekimde sonu itibari ilk 10 ayda metrekare verimliliğinde yüzde 29 büyüme kaydetti. Ziyaret sayılarında yüzde 3,4 düştü. Tüm bu tablo, enflasyon hedeflerine yönelik politikaların doğal yansımasıdır. AVM yatırımcıları olarak sadece ayakta kalmaktan da öte ilerlemenin yollarını arıyoruz” dedi. Bu koşular altında 2026 yılında 6 yeni AVM’nin açılacağını belirten Şapkacı, “Fakat tüm bu projelerin hepsi pandemi öncesi başlayan projelerden oluşuyor. Pandemi ya da diğer gelişmeler nedeni ile yavaşlayan süreçler tamamlanıyor” diye konuştu.
Yabancı markalara yer bulamıyoruz
1987’de Galeria AVM ile başlayan sektörün bugün 450 AVM, 43 bin mağaza ve 2,1 milyon istihdama ulaştığına dikkat çeken AYD Başkanı Şapkacı, “Her yıl 2,5 milyar insan AVM’leri ziyaret ediyor. Türkiye AVM sektörü yaklaşık 50 milyar dolar yatırım hacmine sahip. AVM’ler perakendenin küreselleşmesinde de kaldıraç etkisi yaratıyor. Yabancı markaların burayı tercih etmesi de bu ekosistem ile oluyor. Ancak mevcut yatırımlar artık büyümenin yükünü taşıyamıyor, yeni yatırım ise durma noktasında. Bu potansiyelin hayata geçirilmesi için kamudan beklentilerimiz var. Yatırımların yeniden çekici hale gelmesi için uluslararası normlar ile uyumlu, sosyal konut ile ayrılan, sözleşme serbestisine dayanan ticari gayrimenkul kira rejimine düzenlemesine ihtiyaç var. Mevcut tıkanıklık, kurallar yabacı perakendecileri de etkiliyor. Bunlara yer bulmakta zorlanıyoruz. Bu nedenle tüm perakendecilere davet yapmak istiyoruz. Onlara sesleniyoruz: Gelin ciroları nasıl artırabiliriz, verimliliği nasıl artırabiliriz, çözüm yolları nelerdir? Gelin masada bunları konuşalım.”
■ Yabancı alışverişte iade edilen KDV oranlarının yükseltilmesi gündemde
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, AVM’lerin kayıtlı ekonominin akıncıları olduklarını söyledi. Avdagiç, “İstanbul, Türkiye’nin en fazla turist çeken şehirlerin başında geliyor. Üzerinde durduğumuz konulardan biri de İstanbul’daki AVM’lerde alışveriş yapan yabancıların sayısını artırmak. Bu yıl mütevazi bir artış olduğunu görüyoruz. Tax free’lerden ve yabancı kartlar ile yapılan alışverişlerden bunu takip ediyoruz. Türkiye’nin İstanbul’un pahalı olduğu imajını ortadan kaldırmamız lazım. Tax free’lerin etkin bir şekilde uygulanması ve iade edilen KDV oranlarının yükseltilmesi ile ilgili çalışmalar yapılıyor. Hem fiyat avantajı hem de ürün çeşitliği açısından İstanbul’un cazibesini yukarı taşımamız lazım” diye konuştu.
