DUYGU GÖKSU
Bodrum Ziraat Odası Başkanı Mehmet Melengeç, üreticilerin mandalina bahçelerini satarak daha düşük maliyetli ürünlere yöneldiğini, Bodrum Yadigarı markasının kurucusu Erman Aras ise bu özel mandalinanın ranta kurban gittiğini, işletmelerin alım yaparak bu ürüne sahip çıkması gerektiğini ifade etti. Tütün ekiminin kısıtlanması, incir ağaçlarının yaşlanmasıyla birlikte 1960’lı yıllarda Bodrum’da, mandalina ağaçları yaygınlaşmaya başladı. Bu süreçte narenciye üretimine geçilen ilçede 1990’lı yıllarda turizmin hareketlenmesiyle birlikte birçok mandalina bahçesi ranta yenik düştü. Geçtiğimiz yıllarda 25 bin tonlardan 3 bin tonlara gerileyen ilçedeki mandalina rekoltesinin bu sezon, talebin azalması ve üretim maliyetlerinin yükselmesiyle bin 500 tonlara kadar gerilemesi bekleniyor.
Aynı zamanda Bodrum Mandalina Hareketi’nin katılımcılarından olan Erman Aras, artık Bodrum mandalinasının yok olmaya yüz tuttuğunu söyledi. Lokumdan, soslara, cipsten sorbeye kadar Bodrum mandalinasından elde edilmiş katma değerli ürünlerin, otel ve restoranların menülerinde yer alması gerektiğinin altını çizen Aras, “İnsanlar mandalina ağaçlarını kesmeye başladı. Bu değerimizin zamanla yok olmaması için mücadele ediyoruz. Sürdürülebilir turizm için yeşili korumalı, çiftçiye destek verilmeliyiz. Para edebilir bir ürünü kaybediyoruz. Şu anda kilogram fiyatı en az 20 TL olması gerekirken 3-5 TL arasında konuşuluyor” dedi.
“Ürünün kullanımını artırmalıyız”
Bahçelerini kurtarmak için çok az kişinin adım attığını ifade eden Aras, “Mandalina bahçeleri yok olmaya mahkum. Bodrum Mandalina Hareketi olarak ciddi çalışmalar yapıyoruz. Maalesef yeterli gelmiyor. Herkesin destek olması şart. En önemli destek bu ürünün kullanılması. Çalışmalarımız sonucunda bu ürünü kullanan işletme sayısı çok az miktarda arttı. Bodrum Belediyesi’nin kafeteryalarında Bodrum mandalinası kullanmaya başladı. Diğer işletmeler maalesef buna ayak uydurmadılar. Yalıkavak Marina’da yüzlerce işletme var. Çağrımıza cevap verirlerse, Bodrum mandalinası değerini bulur” dedi.
Mandalina bahçeleri yerini başka ürünlere bırakacak
Üreticilerin mandalina bahçelerini satmaya başladığını daha düşük maliyetli ürünlere yöneldiğini söyleyen Mehmet Melengeç, “Geçtiğimiz senelerde 3 bin tonlara gerileyen mandalina rekoltesinin bu sezon bin 500 tonlara gerilemesi bekleniyor. Olumsuz hava koşulları ve Akdeniz sineğinin etkisi de çok büyük. Ayrıca üretici girdi maliyetlerini karşılayamaz duruma geldi. Üretim gelir getirmiyor, emeklerinin karşılığını alamıyorlar. Bodrum mandalinası yerini maalesef getirisi daha yüksek avokado gibi girdi maliyeti düşük ürünler alacak” diye konuştu. Melengeç, “En büyük sorun pazar bulunmaması. Bilinçlendirme, ürün çeşitliliği ve desteğe ihtiyacımız var. Şu anda mandalinanın kilosu en fazla 10 TL’ye veriliyor ancak alıcı bulunamıyor” dedi. Melengeç, otellerle ilgili kampanya çalışmaları yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.
“Sektöre destek amacıyla belediyeler narenciye alsın”
ADANA / ADANA Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Şahin Bilgiç, 81 il ve ilçe belediye başkanlarına narenciye ürünleri satın almaları çağrısında bulundu. Narenciyede üretim miktarının önceki yıllara göre iyi olmasına rağmen pazarda ve fiyatta sıkıntılar yaşandığını ifade eden Bilgiç, “Her belediye limon veya mandalina satın alıp, iline ilçesine dağıtırsa üreticiye destek olacağınız gibi milli serveti de korumuş olacaksınız” dedi. Adana’da ve diğer narenciye üretim yerlerinde bazı üreticilerin, sorunlardan dolayı ağaçlarını kestiğine dikkat çeken Bilgiç, şöyle devam etti: “Bunların önüne geçilmesi için yetkililerden bir an önce çözüm bulmalarını bekliyoruz. Devletimizin narenciyede DFİF desteğini artırması ve bunu da bir an önce açıklaması lazım. 2024 yılı mart ayında mahalli idareler seçimleri yapılacak. Belediyeler narenciye üreticilerine destek olmak için limon, mandalina satın alıp, vatandaşa dağıtabilirler.”
