Doç. Dr. HÜSEYİN MERT - İSTANBUL OKAN ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ
Geleceğe yönelik belirsizlikler ve oluşan güven kaybı yeni işletmelerin kuruluşunu ve yatırımları olumsuz yönde etkilemektedir.
Ülkemizin temel sorunu rejim sorunudur. Hukuk ve demokrasi sorunu çözülmeden ekonomiye ilişkin sorunlar çözülemez. Bir ülkede herkes gelecekle ilgili kaygı duyuyorsa ve düşüncelerini açıklamaktan korkuyorsa ve hukuka güven kalmamışsa oradan kaçış başlar. Ekonomide güven ortamı önemlidir. Güven erozyona uğradıkça bu ekonomideki rol oyuncularının davranışını ve ekonomik göstergeleri negatif etkiler. Yaşanmakta olan ve giderek derinleşen rejim sorunu ekonomi ve sosyal yaşamı olumsuz etkilemektedir. Bu durumdan, ekonomide önemli rol oynayan ülkemizin işletmeleri de mali yönden olumsuz etkilenmektedir.
Kurulan işletme sayısı 2023 yılında 151.610 iken 2024 yılında 134.353’e düşmüştür. Kurulan işletme sayısı 2024 yılında bir önceki yıla göre 17.257 adet, %11,38 oranında azalmıştır.
Kurulan işletme sayısı 2024 yılı mart ayında 10.177 olup, 2025 yılı mart ayında 9.885’e düşmüştür. 2025 yılı mart ayında kurulan işletme sayısı bir önceki yıl mart ayına göre 292 adet, %2,87 azalmıştır.
Kurulan işletme sayısı 2025 yılı mart ayında bir önceki aya göre %8,55 azalmıştır. 2025 yılı şubat ayında kurulan işletme sayısı 10.809 iken mart ayında 9.885 olarak gerçekleşmiş ve kurulan işletme sayısı mart ayında 924 azalmıştır.
Kurulan işletme sayısı 2024 yılı ocak-mart döneminde 34.452 iken 2025 yılı aynı döneminde 33.634’e düşmüştür. Yani 2025 yılı ocak-mart döneminde kurulan işletme sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre 818 adet ve %2,37 oranında azalmıştır.
Görüldüğü üzere kurulan işletme sayısı sürekli azalmaktadır. 2024 yılında 2023 yılına göre %11,38 oranında, 2025 yılı mart ayında 2024 yılı mart ayına göre %2,87 oranında, 2025 yılı mart ayında bir önceki şubat ayına göre %8,55 oranında, 2025 yılı ocak-mart döneminde 2024 yılı ocak-mart dönemine göre %2,37 oranında azalmıştır.
Kapanan işletme sayısı 2024 yılı mart ayında 3.108 iken, 2025 yılı mart ayında 3.140’a yükselmiştir. Kapanan işletme sayısı 2024 yılı mart ayında 3.108, 2025 yılı şubat ayında 3.164 ve mart ayında 3.140 olmuştur. Kurulan işletme sayısı 2024 yılı mart ayında 10.177, 2025 yılı şubat ayında 10.809 ve mart ayında 9.885 olmuştur. 2024 yılı mart ayında kapanan işletme sayısının açılan işletme sayısına oranı %30,54 iken, bu oran 2025 Şubat ayında %29,27 ve 2025 yılı mart ayında %31,76 olarak gerçekleşmiştir.
Finansal kriz içine düşen işletme sayısı hızla artıyor
Görüldüğü üzere kapanan işletme sayısı da her halükarda artmıştır. Kapanan işletme sayısının açılan işletme sayısına göre oranı 2025 yılı mart ayında hem bir önceki yılın mart ayına göre hem de 2025 yılı şubat ayına göre artmıştır.
Zaman ilerledikçe bir taraftan kurulan işletme sayısı azalırken, diğer taraftan kapanan işletme sayıları artmaktadır.
Giderek derinleşen rejim bunalımı işletmelerin mali yapılarını da olumsuz yönde etkilemektedir. Finansal kriz içine düşen işletme sayısı hızla artmaktadır. Ülkemizin önemli işletmeleri bir bir konkordato talebinde bulunmaktadır.
Konkordato talebinde bulunan işletme sayısı 2023 yılında 1.516 iken, 2024 yılında 3.497 olmuştur. 2024 yılında konkordato talebinde bulunan işletme sayısı 1.981 adet artmıştır, artış oranı % 130,67 olarak gerçekleşmiştir.
Konkordato talebinde bulunan işletme sayısı 2024 yılı ocak-mart döneminde 874 iken, 2025 yılı aynı döneminde 1.283 olarak gerçekleşmiştir. 2025 yılı ocak-mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre konkordato talebinde bulunan işletme sayısı 409 tane ve %47 oranında artmıştır,
Görüldüğü üzere konkordato talebinde bulunan işletme sayısı 2024 yılında 2023 yılına göre % 130,67 oranında ve 2025 yılı ocak-mart döneminde 2024 yılı aynı dönemine göre % 47 oranında artmıştır.
Konkordato süreci finansal krize dönüşüyor
Konkordatonun esas kaynaklanış nedeni işletmelerin mali yapılarındaki bozulma yani finansal sorunlar olmakla birlikte piyasadaki durgunluk da konkordato süreçlerini körüklemektedir. Konkordato kapsamındaki işletmelerin artışı piyasalarda negatif bir dalgalanma yaratmaktadır. İşletmeler konkordato sürecinde borçlarını ödemekte zorluk çekmekte ve bu durum zincirleme bir finansal krize dönüşmektedir. Konkordato kapsamındaki işletme sayıları 2023 yılından başlayarak artmaktadır. 2025 yılında ülkemizin önemli işletmeleri konkordato kapsamına girmiş ve konkordato sayısındaki artış daha da hızlanmıştır.
Sonuç olarak; yaşanmakta olan rejim bunalımı ekonomiyi doğrudan etkilemektedir. Geleceğe yönelik belirsizlikler ve oluşan güven kaybı yeni işletmelerin kuruluşunu ve yatırımları olumsuz yönde etkilemektedir. Enflasyon kaynaklı maliyet artışları, enflasyonu önleme amaçlı uygulanan politikaların başarısızlığı, TÜİK tarafından yayımlanan enflasyon datalarına ve merkez bankasının bağımsızlığına yönelik kuşku içerikli bakış, durdurulamayan hayat pahalılığı ve halkın satın alma gücündeki daralmanın etkisiyle işletmelerin mali yapısı giderek olumsuz yönde etkilenmektedir.
İşletmelerin küçülme yönündeki eğilimleri, yatırımlardaki düşüş ve kapanan işletmelerin sayısının giderek artması zaten önemli bir sorun olan işsizlik sorununu daha da artırmaktadır. Çalışan toplum kesimleri açısından yaşanmakta olan tablo sürdürülebilir olmaktan giderek çıkmaktadır.
(konkordatotakip.com ve tobb.org.tr - Erişim tarihi: 20.04.2025)
