Arjantin, 24 Haziran’da yeni seçim dönemine “resmen” girdi. Ama değişen bir şey yok, enflasyon üç rakamlı, peso’yu tutabilene aşkolsun ve 20 başkan adayının hiç birinin yeni bir sözü yok.
Önce ekonomik görüntüye yer verelim: Enflasyon %114 ve bununla dünya üçüncüsü. Temel gıdasını temin etmekten yoksun nüfus %43. Dolar karaborsada, herkes peso’dan kaçıyor. Merkez Bankası para basmak için 3 vardiya çalışıyor. IMF ile nerdeyse 2 yılda bir stand by imzalanıyor ama gelen kaynak hemen eriyor. Son olarak Mart ayında anlaşma imzalandı ama anlaşma hükümleri 6 ayda aşındı. Kamu harcamaları GSMH‘nın yarısına yakın %40. Son 50 yılda 9 kez moratoryum ilan ederek borç yükümlülüklerini yerine getirmeyen Arjantin’ın piyasalardan sıcak para temin etme yolu kapalı. Ülkede 26 eyalet var, hepsi kontrolsüz bir harcama rejimi izliyor.
Bu ortamda adayların yeni bir “sözü” olmaması kayda değer. Uçuk-kaçık bir harcama politikasının mimarı olmakla tanınan Peronist’ler ilk kez bir seçime resmen aday göstermiyor. 22 Ekim’deki seçim, merkez sağın adayları arasında geçecek. En güçlü iki adaydan biri olan Bullrich, tam bir serbestlik yanlısı. Yüksek bir devalüasyonla dövize istikrar kazandırmaktan yana. Kambiyo konrollerine tümden karşı. Diğer aday Mileri ise, tümden dolarizasyon önererek çıkış yolu vaat ediyor.
Oysa geçmişte dolarizasyonu denemiş olan Arjantin, bu kararıyla 2001’de ekonomik olarak çökmüş, ulusal hasılası beşte bir azalmış ve işsizlik rekor bir düzeye yüzde 25’e fırlamıştı. Adayların bu program cılızlığı merkez, merkez sağ ve aşırı sağın bu ülke için yeni bir “şey” öneremeyeceğini anlatıyor. Arjantin, gelişmekte olan ülke benzerlerini çok andırıyor. Popülizm batağında tırmandırılan sorunlar, istikrarsız bir demokratik yapı, sorun çözme yetisi olmayan politikacılar. Bu üçlü sorun yumağı ise sadece otoriter yönetimlere davetiye çıkarıyor. Demokrasi için geçmişinde ağır bedeller ödemiş bir Latin Amerika ülkesi olan Arjantin ise bunu hak etmiyor.
GÜNÜN NOTU:
Komşu Yunanistan’da Syriza lideri Çipras’ın istifası demokrasilerde yeri geldiğinde “çekilme”nin erdemini anlatıyor.
