Leyla İLHAN
Kahramanmaraş depremleri “deprem öldürmez, bina öldürür” gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi. Yaşanan felaket sonrası yıkılan binaların müteahhitlerinden gözaltına alınanlar oldu. Ancak yaşanan yıkımlarda hataları olan müteahhit ve kolon kesen kişilere verilen cezaların yetersiz kaldığı ifade ediliyor.
Aktay Hukuk Bürosu sahibi Faruk Aktay da deprem konusunda yasal sürece dikkat çekti. Aktay, “99 depreminden sonra ekseriyetle müteahhitlerin ve ilgili sorumluların bilinçli taksirle yargılandığını gördük. Yani imara aykırı, ruhsata aykırı yapı yapmak ile ruhsatsız yapı yapmanın, imar kirliliği suçu oluşturduğu, bunun da 1 ila 5 yıl arasındaki suç teşkil edeceğine ilişkin bir madde var. Ortada ölüm varsa taksirle adam öldürmeden yargılama yapılıyor” bilgisini paylaştı.
Taksirli adam öldürme suçunun cezasının ise 2 ile 15 yıl arasında değiştiğini, bilinçli taksirde de bu cezanın 1/3 ila 1/2 oranında artırılarak 3 ila 22 yıl gibi çok geniş bir aralıkta açıldığını kaydeden Aktay, “Ancak burada bazı durumlarda neredeyse hiç cezaevine girmeden tahliye olanlarla karşılaşıyoruz” diye konuştu. Suçun ağırlığını artıran bir durumun da olası kast hali olduğunu ifade eden Aktay, “Olası kastla yargılarsanız buradaki ceza ise 20 ile 25 yıl arasında. Ancak bu savcının talebiyle belirlenecek bir konu. Fakat Yargıtay’ın bu noktadaki ağırlıklı kararları sorumluların taksirle öldürme yönünde” diye konuştu.
En yüksek ceza için hile aranıyor
Olası kast için müteahhittin bu konuda hileli davranışlarda bulunmasının arandığını kaydeden Aktay, “Yani müteahhit yolsuzluğa karışmış, herhangi birisine rüşvet vererek ilgili izinlerini tamamlamışsa olası kastla dava açılması gerekiyor. Sonuç olarak cezaların yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Her ne kadar kanun geriye doğru işlemeyecek olsa da bundan sonra yaşanabilecek durumlar için düzenleme yapılması şart” değerlendirmesinde bulundu.
“Malikler dava açabilir”
Hukukçu Faruk Aktay, kolonların kesilmesi halinde verilecek cezalarla ilgili de bilgi verdi. Aktay, “Daire yeni alındı, biri bu binada bir kolon kesti. Bina bu kolon kesme işleminden sonra yıkılmadıysa ve bu bina yıkılmalı şeklinde bir rapor çıktıysa ilgili kolonu kesen kişiye bütün malikler dönüp de dava açabilir. Eğer kolon kesildiği için bina çökerse ceza kanuna göre bunun cezası 3 aydan 1 yıla kadar değişiyor. Bunun dışında daha açık bir madde yok elimizde. Eğer kolon kesme sonucunda bina çökmediyse, takipsizlik kararı veriliyor” dedi. Aktay, Hatay'daki depremde yıkılan bir sitede 2016’da kolonlarının kesildiği iddiasıyla başlatılan soruşturmada savcının takipsizlik kararı vermesinde bu maddelerin etkili olduğunu savundu.
Kusur zaman aşımına uğramıyor
Bir müteahhittin yaptığı konuttan 5 yıl boyunca sorumluğu olduğunu belirten Aktay, “Eğer müteahhidin ağır kusuru veya hileli bir davranışı varsa burada bir zaman aşımı bulunmuyor. Örneğin Yargıtay'ın kararına da daha önce bu konu olmuş. Denetime gelmişler. Denetime onay almak için normalde olmaması gereken kusurlu yerleri kapatmışlarsa müteahhidin ağır kusuru bulunuyor. İşte bunun ortaya çıkması için şu anda deprem bölgesinde yıkılan binalardan delil toplanıyor. Böyle bir durumda binanın yapımından sonra 30 yıl geçse de vatandaşın tazminat hakkı bulunuyor. Burada yapıya izin verenler de soruşturulmalı. Eğer izin veren kurumlar ile müteahhitler arasında farklı yollara gidildiyse kimin burada dahli varsa o da soruşturulmalı. Burada izin veren kurum da vatandaşa ödeme yapmalı” dedi.
