ŞEBNEM TURHAN
Bankacılık sektöründe 19 Mart’tan sonra sıkılaşan finansal koşullar nedeniyle yükselen faizler ticari kredi büyümesinin 15 haftanın en düşük seviyesine geriletti, ticari kredilerin büyük çoğunluğunu oluşturan TL cinsi KOBİ kredileri ise bu yılın en yavaş aylık büyümesine imza attı. Merkez Bankası’nın en erken haziranda makroihtiyati önlemlerde normalleşmesi politika faiz indiriminin ise temmuzda gerçekleştirmesi bekleniyor. Bu uzmanlara göre bir süre daha ticari tarafta finansmana erişim problemlerinin süreceğinin işareti.
Türkiye finansal piyasalarında 19 Mart öncesinde politika faizinde başlayan indirim kredi faiz oranlarının gerilemesi beklentilerini artırdı. Ancak 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınıp tutuklanmasıyla birlikte başlayan sarsıntı Merkez Bankası’nın politika faizini yeniden yükseltmesine ve kredi faiz oranlarının da artmasına neden oldu.
Ticari kredi büyümesi yüzde 26,63’e geriledi Yükselen faiz oranları Merkez Bankası verilerine göre ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyümenin de yavaşlaması sonucunu doğurdu. Verilere göre 16 Mayıs ile biten haftada ticari kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış olarak yüzde 26,63’e indi. En son bu seviye 31 Ocak haftasında görülmüştü. 4 ayın en düşük ticari kredi büyümesi yaşandı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri de ticari kredilerin büyük kısmını oluşturan KOBİ kredilerine gelen freni ortaya koydu. BDDK haftalık verilerinden yapılan hesaplamalara göre mayısın üç haftası itibariyle KOBİ kredilerinde aylık büyüme yüzde 1,40 oldu.
Bu yılın en düşük TL cinsi KOBİ kredi büyümesi mayısta yaşanırken Merkez Bankası ocakta KOBİ kredilerine aylık yüzde 2,5 büyüme sınırı getirmişti. TL cinsi KOBİ kredilerinin aralık ayında aylık büyümesi yüzde 2,87 seviyesinde iken ocakta yüzde 3,18’e, şubatta yüzde 3,85’e yükseldi. Ocaktaki sınırlamanın ardından martta büyüme oranı yüzde 2,72’ye, nisanda yüzde 2,41’e gerilerken mayısta sert düşüş yaşandı. 16 Mayıs itibariyle aylıklandırılmış TL cinsi KOBİ kredileri 3 trilyon 840 milyar 449,4 milyon lira oldu.
Yarısını kamu mevduat bankaları kullandırdı
TL cinsi KOBİ kredilerinin yüzde 47,5 ile neredeyse yarısını kamu mevduat bankaları kullandırdı. 16 Mayıs haftası itibariyle aylıklandırılmış olarak TL cinsi KOBİ kredi hacmi kamu mevduat bankalarında 1 trilyon 825 milyar 895 milyon lira seviyesinde. Kamu mevduat bankalarında da mayısta aylık TL cinsi KOBİ kredi büyümesi yüzde 1,12’ye kadar geriledi. Nisanda büyüme yüzde 2,09, martta yüzde 1,79, şubatta yüzde 3,28, ocakta ise yüzde 3,57 seviyesinde bulunuyordu.
TL cinsi KOBİ kredi büyümesinde en sert yavaşlama yerli özel mevduat bankalarında gerçekleşti mayıs ayında. BDDK verilerine göre mayısta TL cinsi KOBİ kredileri yerli özel mevduat bankalarında sadece yüzde 0,46 büyüme yaşadı. Nisanda ise yüzde 3,13 seviyesinde büyüme gerçekleşmişti. Martta yüzde 3,53, şubatta yüzde 3,58, ocakta ise yüzde 3,30 aylık büyüme yaşadı yerli özel mevduat bankaları TL cinsi KOBİ kredilerinde. TL cinsi KOBİ kredileri yerli mevduat bankalarında 897 milyar 823 milyon lira sevisine geldi.
En hızlı büyüme yabancı mevduatta
Yabancı mevduat bankaları mayısta yüzde 2,62 büyüme ile TL cinsi KOBİ kredilerinde bu ay en hızlı büyüyen mevduat bankası türü oldu. Mayısta aylıklandırılmış olarak TL cinsi KOBİ kredileri bakiyesi 676 milyar 94 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Nisanda yabancı mevduat bankaları TL cinsi KOBİ kredilerinde aylık yüzde 2,92, martta yüzde 3,02, şubatta yüzde 4,03, ocakta ise yüzde 3,88 büyüme yaşadı.
Tüketici kredilerinde de 16 Mayıs haftasında büyüme hızı yavaşladı. Merkez Bankası verirlerine göre 9 Mayıs haftasında yüzde 42,78 olan 13 haftalık yıllıklandırılmış tüketici kredi büyümesi 16 Mayıs haftasında yüzde 35,96’ya indi. Böylece bir haftada 6.82 puanlık düşüş gerçekleşti. BDDK verilerine göre tüketici kredileri 16 Mayıs ile biten haftada 2 trilyon 257,8 milyar lira oldu. Bir haftada 1 milyar 915 milyon liralık düşüş gerçekleşti. Aynı hafta bireysel kredi kartı bakiyesi ise yüzde 0,4 azalarak 2 trilyon 60 milyar lira oldu.
