ŞEBNEM TURHAN
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na 19 Mart’taki operasyonla başlayan yaşanan finansal sarsıntı sonrası gelen Merkez Bankası’nın hamleleri mevduat faizlerini yukarı itti. Merkez Bankası’nın ilk adımları 32 güne kadar en kısa vadede mevduat faiz oranlarını artırırken nisan Para Politikası Kurulu toplantısında gelen politika faiz artırımı ve geçen cuma yayımlanan makroihtiyati önlemler sonrası 3 aya kadar vadeli mevduat faizi de yükseldi. 19 Mart’tan bu yana 32 güne kadar vadeli mevduat faiz oranı 5 puana yakın, 3 aya kadar vadeli mevduat faiz oranı ise 8 puana yakın arttı. 100 bin lira mevduata bankalar 3 aya vadede yüzde 48 faiz verirken 32 gün vadede oran 50 baz puan daha düşük.
19 Mart’taki finansal sarsıntı TL varlıklarda büyük kayıp yaşattı ve TL’ye güven azaldı. Enflasyonla mücadelede Merkez Bankası’nın reel değerli TL hedefi uzun süredir hem yerlinin hem de yabancının TL varlıklara ilgisini artırıyordu. Ancak 19 Mart sonrası işler değişti ve yerli de yabancı da TL’den çıkışa başladı. TL mevduatın payı azalırken döviz talebi arttı. Merkez Bankası öncelikle 20 Mart’ta olağanüstü Para Politikası Kurulu toplantısıyla gecelik borç verme faizini arttırdı, ardından nisan PPK’sında politika faizi yüzde 42,5’ten yüzde 46’ya yükseltildi. Geçen haftanın son işlem gününde de yine döviz maliyetini artırıp TL’yi özendirecek makroihtiyati önlemler devreye girdi.
Merkez Bankası’nın olağanüstü toplantısının ardından mevduat faizlerinde ilk hareketlenme 32 güne kadar en kısa vadede yaşandı. Merkez Bankası da durumu geçici olarak nitelendirince faiz artışının uzun süreli olmayacağına yönelik beklenti ile bankacılık sektörü de en kısa vadeli mevduat faizlerini artırdı. İlk anda 0.5 puanlık artışlar olurken takip eden günlerde yükseliş 2 puanı buldu. 100 bin liraya kadar 32 gün vadeli mevduatta faiz oranları yüzde 45,5’e çıktı. 45 gün ve 3 aya kadar vadeli mevduat faiz oranları ise ilk dönemlerde yüzde 40-41 seviyelerinde sabit kaldı. Bu vadelerde faizde ilk kıpırdanma nisan başında gerçekleşti, 2 puanı geçen artışlar oldu. Nisan PPK’sı sonrasında ise 45 gün ve 3 aya kadar vadeli mevduat faiz oranı yeniden yükseldi ve mayıs başı itibariyle 100 bin liraya kadar mevduata 45 güne 44,75- 45,25, üç aya kadar vadede ise yüzde 47,5-48 faiz oranları verilmeye başlandı.
Yüksek faiz daha uzun sürecek
Böylece bankacılık sektörü 19 Mart öncesine göre 32 gün vadeli mevduatta 5 puana, 3 aya kadar vadeli mevduatta da 8 puana yakın artışlar gerçekleştirdi. Bankacılık sektörü kaynakları mevduat faiz artışının en kısa vadeden daha uzun vadeye doğru kaymasının en önemli nedenini politika faiz indirimlerinin bir süre gündeme gelmemesine bağlıyor. Kaynaklar, ilk Para Politikası Kurulu toplantısının haziranda yapılacağını hatırlatarak faiz indirim döngüsü başlangıcının bu toplantıda olmasını beklemediklerini dile getirdi. Hem döviz talebinin kesilmemesini hem de makroihtiyati önlemlerin devreye girmesini yüksek faiz döneminin bir süre daha devam edeceğinin işareti olarak yorumlayan bankacılık sektörü bu beklentisini de mevduat faizine yansıtmış oldu.
■ Yabancı para mevduatın payı 2.3 puan arttı
TL mevduat faizleri yükselse de dövize yönelim sürüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre dövize endeksli gelirli kur korumalı mevduat ile birlikte yabancı para mevduatın toplam mevduat içindeki payı 14 Mart’taki yüzde 40,26 seviyesinden 25 Nisan ile biten hafta itibariyle 42,56’ya yükseldi. 2.3 puanlık bir yükseliş yaşandı ki aynı dönemde kur korumalı mevduat hesaplarında gerileme devam etti. TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı da 14 Mart’taki yüzde 59,74 seviyesinden 25 Nisan geride kaldığında yüzde 57,43’e indi. Yabancı yatırımcıların TL hisse ve tahviller içindeki payı da aynı dönemde sert düşüş gösterdi.
