Türkiye’de dün itibariyle 52 şirket bu yıl halka arzını tamamlayıp borsada işlem görmeye başladı. Halka arz sonrası ilk işlem gününde ise tartışmasız tüm şirketler tavan seviyeyi gördü ve getiri performansları son aylara kadar da oldukça iyi gitti. Dünyada ise bu yıl halka arzlarda 2022’ye göre bir düşüş var. Türkiye borsası ise halka arz coşkusuyla dünyada sayı olarak ilk 11’inci, halka arz büyüklüğü bakımından ise 10’uncu borsa olmayı başardı. Avrupa’da ise Türkiye rakip tanımadı ve 3 milyar dolar halka arz büyüklüğü ile Avrupa’da 2.3 milyar dolarlık halka arzıyla İsviçre, 2.1 milyar dolar halka arz büyüklüğü ile Almanya'yı geride bırakarak zirveye çıktı.
Bireysel yatırımcının iştahından yararlandı
Denetim ve danışmanlık şirketi EY, Global Halka Arz Trendleri 2023 Raporu’nu yayımladı. Buna göre dünya genelinde halka arz sayısı 2022 yılına kıyasla 2023’te yüzde 8 azaldı ve bin 298 şirket halka arz edildi. 2022 yılında bin 415 şirket halka arz edilmişti. Halka arz büyüklüğünde ise 2022 yılındaki 184.3 milyar dolardan, 2023 yılında yüzde 33 kayıpla 123.2 milyar dolara geriledi. Kıta Amerikası’nda halka arz sayısı 2022'ye göre yüzde 15 arttı, halka arz büyüklüğündeki yükseliş yüzde 155 oldu. Asya Pasifik'te halka arz sayısı yüzde 18 azaldı, halka arz büyüklüğü yüzde 44 geriledi. Avrupa, Ortadoğu, Hindistan ve Afrika’yı kapsayan EMIEA bölgesinde olan ülkelerde ise halka arz sayısı yüzde 7 arttı, halka arz büyüklüğü ise 2022'ye göre yüzde 39 azaldı.
Gelişen ülkeler 2023’te halka arz furyasında öne çıktı. Rapora göre Endonezya, Malezya ve Türkiye’de halka arz büyüklükleri son 5 yıllık ilk halka arz (IPO) faaliyetleri ortalamalarına göre hızlı artış kaydetti. Endonezya’da halka arzlardaki artış ülkenin zengin mineral kaynaklarına olan güçlü küresel taleple büyüdü. Büyük nüfusu, hızlı büyüyen unicorn şirketleri ve devlete ait şirketlerin stratejik özelleştirmeleri de ülkedeki halka arzlarda etkili oldu. EY’nin raporuna göre Türkiye’nin halka arz pazarı da yeni finansman konusunda seçenekleri sınırlı şirketlerin yeni ihraçlarda bireysel yatırımcıların iştahından faydalanmak istemesiyle hızlandı.
En iyi performanslı halka arz pazarı
Yine rapora göre Amerika ve Asya Pasifi k bölgeleriyle karşılaştırıldığında EMEIA bölgesi 2023 halka arz dalgasında en yüksek halka arz dönüşleri kaydeden bölge oldu. Bölgedeki halka arzların yüzde 70’i halka arz fi yatlarını aştı. Türkiye’deki yeni halka arz edilen şirketlerin yüzde 100’ü ise pozitif dönüşler kaydetti. Birleşik Arap Emirlikleri ve Hindistan’da da yeni halka arzların sırasıyla yüzde 80’i ve yüzde 75’inde borsa işlemlerinde yükseliş yaşamayı başardı. Bu sonuçlar bu üç ülkeyi bölgenin en iyi performans kaydedilen halka arz pazarları yapmış oldu. EY’nin raporunda, güçlü bir pay senedi piyasası rallisi ve düşük oynaklığa rağmen, ABD'deki kısa bir eylül dönemi haricinde, birçok gelişmiş piyasada halka arzların durgun olduğu belirtilerek, "Olağanüstü agresif para politikaları, halka arz faaliyetlerini etkileyen önemli bir faktör haline geldi" ifadesi yer aldı. ABD ve Avrupa'da 2022'den bu yana 10 veya daha fazla faiz artırımı gerçekleştirildiğinin belirtildiği raporda, "Bu da büyük piyasalarda halka arz hacminin düşmesine neden oldu. Küresel enflasyon bu yıl önemli ölçüde azaldığından, faiz oranlarında indirim beklentisi, halka arzlarda daha güvenilir bir yatırım getirisi sunarak yatırımcıları teşvik edebilir ve bu da faaliyeti artırabilir" yorumu yapıldı. Rapora göre, Asya-Pasifi k bölgesinde gerçekleşen halka arzlardan elde edilen gelir yüzde 44 düşerken, işlem sayısı da 897'den 732'ye indi. Kıta Amerikası'nda halka arzda işlem sayısı 133'ten 153'e yükselirken, elde edilen gelir yüzde 155 artarak 69,4 milyar dolara ulaştı.
