Şebnem TURHAN
Son yıllardaki halka arz furyasından az da olsa İstanbul Sanayi Odası’nın sanayinin en büyük 500 listesi de nasibini aldı. 40 şirketin halka arz edildiği 2022 yılına ait İSO500 listesine 4 adet 2022 yılında halka açılan şirket ile önceki yıllardan halka arz olan 4 adet şirket katıldı. Böylece listede halka açık şirket sayısı 73 ile tüm yılların zirvesini gördü. Listede halka arzı bu yıl yapılan 9 şirket de yer aldı böylece aslında listede 82 halka açık şirket bulunuyor. Halka açık şirketlerin dönem karında payı düşse de hisse performansları katlanarak arttı.
İSO500 verilerine göre 2017- 2021 dönemlerinde 65-69 olan halka açık şirket sayısı 2022 yılında 8 adet arttı ve 73’e yükseldi. 2022 yılında özellikle işletme sermayesi bulma konusunda sıkıntı yaşayan şirketler halka arza yönelerek finansal kaynağa erişim sorunlarını aşmayı hedeflerken, hisselerin tavan serisi ise halka arzlara yoğun talep göstermesine neden oldu. Böylece hem şirketler finansa erişim sağladı hem de hisselerin değeri beklentilerin çok çok üzerinde artış gösterdi.
Dönem kârı toplamındaki payı 12.6 puan geriledi
İSO500 verilerine göre sayıdaki artışa rağmen halka açık şirketlerin İSO500'ün temel göstergeleri ile toplam büyüklükleri içindeki paylar ise farklı sonuçlar ortaya koydu. 2021'den 2022'ye halka açık şirketlerin üretimden satışlar içindeki payı yüzde 30,8'den yüzde 32,3'e, ihracattaki payı yüzde 30,8'den yüzde 34,1'e ve faiz, amortisman ve vergi öncesi kar/zarar payı ise yüzde 32,6'dan yüzde 33,2'ye çıktı. Buna karşın dönem kar ve zarar toplamındaki payı ise yüzde 46,2'den yüzde 33,6'ya sert düşerken özkaynak payı da yüzde 30,5'ten yüzde 28,7'ye, toplam aktifler payı da yüzde 30,6'dan yüzde 30,3'e düştü.
Hisse performansında ilk 10’da ağırlık ilk 100 dışından
Hem İSO500'ün hem halka açık şirketlerin hem de dönem karında birincilik TÜPRAŞ'ın olsa da geçen yılkı hisse performansı açısından TÜPRAŞ kendine 21'inci sırada yer bulabildi. Birincilik dönem karı sıralamasını vermeyi istemeyen genel sıralamada 264'üncü olan ve İSO500 listesine 2022'de dahil olan Qua Granit'te. 9 Nisan 2022'de borsada işlem görmeye başlayan Qua Granit hisseleri yılsonuna kadar yüzde 778,5 yükseliş gösterdi. İkincilik ise genel sıralamada 270'inci, dönem karı sıralamasında ise 192'inci olan ve hisseleri yüzde 627,2 artan Hektaş'a ait. Anadolu İsuzu ise yine dönem karı sıralamasını vermeyi tercih etmemiş ancak genel sıramalada 205'inci, hisse performansı ise yüzde 572,6 olarak dikkat çekti. Ulusoy Un, genel sıralamanın 273'üncüsü, dönem karı sıralamasının 200'üncüsü hisse perfomansı olarak ise dördüncü sırada yer alıyor. Tukaş genel sıralamada 256'ncı olsa da dönem karında 73'üncülük ile ilk 100'de. Yüzde 426'lık hisse performansıyla Tukaş beşinci sırada yer aldı. Pınar Süt genel sıralamada 165'inci, dönem karı sıralamasınnda 316'ncı ama hisse perfomansında yüzde 350,5 ile altıncı olmayı başardı.
İlk 100 içinden hisse performansında ilk 10'a girebilen iki şirketten biri ise Aygaz. Aygaz genel sıralamada 27'nci olsa da dönem karı sıralamasında 433'üncü sırada bulunuyor. Hisseleri ise Aygaz'ın 2022 yılında yüzde 333,2 getiri sağladı. 2021'de halka açılan Europap Tezol genel sıralamada 431'inci ama yüzde 329,6'lık hisse performansıyla sekizinciliği aldı. 28 Nisan 2022'de hisseleri borsada işlem görmeye başlayan Kimpur genel sıralamada 204'üncü yüzde 323,1 getirisiyle hisse performansında ise dokuzuncu sırada. Onunculuk ise 2022'ye damga vuran SASA'ya ait. SASA genel performansıyla 22'inci, dönem karıyla 31'inci sırada yer alırken yüzde 316,3'lik hisse fiyatı artışıyla onuncu sırada yer alıyor.
65 şirketin hisse fiyatı en az ikiye katlandı
Karlılıkta ilk 10'da yer alan şirketlerde ise hisse performansları ise görece zayıf oldu. Dönem kârı sıralamasında üçüncü olan Erdemir 2022 yılında hisse fiyatını yüzde 67 artırırken, yine dönem karı sıralamasında 5'inci olan İsdemir'in hisse fiyatı yüzde 59,7 yükseliş sağladı. Dönem karında 6'ncı sırada bulunan Ford Otomotiv hisseleri yüzde 132,7 sağlarken, sekizinci sırada yer alan Şişecam'ın hisseleri yüzde 227,1 arttı. Dönem karında 9'uncu sırada bulunan Aselsan'ın hisse performansı ise yüzde 199,1 oldu. İSO500 listesinde yer alan sadece iki şirketin 2022 yılında hisseleri kayıp yaşadı. Bunlardan Türk Prysmian 2022 yılını yüzde 42,3 kayıpla tamamlarken, Banvit hisseleri ise yüzde 1,44 geriledi. Diğer 73 şirketin arasında 65'inin hisse fiyatı iki katı veya daha fazla artış gösterdi.
