HÜSEYİN GÖKÇE
Depremin yarattığı 100 milyar doların üzerindeki maliyetin karşılanması yanı sıra, OVP ile şekillenen yeni dönemin yol haritasını güçlendirmek adına Hazine ve Maliye Bakanlığı gelir artırıcı önlemleri peş peşe uygulamaya alıyor. Bunun için de öncelikle vergi kaybına neden olan uygulamalar tespit edilirken, kayıt dışı işlemlerin kayıt altına alınması sağlanmaya çalışılıyor. Vergi daireleri Ağustos ayının ikinci yarısından itibaren borçlu mükellefleri tek tek davet ederek borçlarının en az yarısını peşin ödemeleri, kalanı da yılsonuna kadar tamamlamalarını istemeye başladı. Bu haber EKONOMİ tarafından 28 Ağustos’ta “Maliye vergi borçlusunun peşine düştü” başlığıyla duyurulmuştu. Ardından Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, NTV’de katıldığı bir programda tahsilatın hızlandırılması için vergi dairelerine, defterdarlıklara performans kriteri getireceklerini, bu konuyla ilgili yakın zamanda defterdarlarla bir araya geleceğini söyledi.
1 trilyonu aşan alacak için düğmeye basıldı
Hazine ve Maliye Bakanlığı, kamuya olan birikmiş borçların tahsilatı amacıyla art arda iki tane yapılandırma düzenlemesi çıkardı. Son çıkan 7440 sayılı yapılandırma kanununa 5,5 milyon mükellef başvururken, 370 milyar liralık borç yapılandırıldı. Peşin ödemeyi tercih edenler ise 56,8 milyar lira oldu. Bundan önce 6 yılda çıkarılan 5 yapılandırma düzenlemesinde ise toplam tahsilat tutarı 185 milyar lirayı aştı. Bu kadar sık çıkarılan yapılandırmalar cari dönemde tahakkuk eden vergilerin de ödenmemesine yol açtı. Kaynaklara göre yapılandırma dışında kalan vergi alacaklarının tutarı 1 trilyon liranın üzerinde. Bu alacakların tahsilatı için Hazine ve Maliye Bakanlığı tüm imkanlarını seferber etmeye başladı. Bakanlığın özellikle kayıt dışı satışları mercek altına aldığı kaydediliyor. Edinilen bilgilere göre e-ticaret siteleri üzerinden yemek satışında, özellikle küçük işletmelerin fatura düzenlemediğini tespit eden Maliye, ayrıca POS cihazları üzerinden yapılan işlemlerde de fatura düzenlenmediğini tespit etti. Bakanlığın, Türkiye Bankalar Birliği’nin POS cihazı listesi ile mükelleflerin elindeki POS cihazlarının listelerini karşılaştırmaya başladığı kaydediliyor.
3 milyar liralık yemek siparişine fiş kesilmemiş
EKONOMİ’nin edindiği bilgilere göre Hazine ve Maliye Bakanlığı, özellikle KOVİD salgını ile hızlı yükselişe geçen çevrimiçi yemek siparişleri başta olmak üzere, e-ticaret siteleri üzerinden yapılan satışları incelemeye aldı. Ticaret Bakanlığı verilerine göre sadece geçen yılki cirosu 20 milyar liraya yaklaşan çevrimiçi yemek sektöründe, bu hacim katlanarak artıyor. Bakanlık, e-ticaret sitelerinin komisyon faturalarını kesmesine rağmen, bu ürünleri satan birçok şirketin belge düzenlemeyerek vergi kaybına yol açtığını tespit etti. Bu yolla bulunan matrah farkının 3 milyar lirayı bulduğu kaydediliyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın matrah farkı tespit ettiği mükellefleri tespit ettikçe vergi yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağladığı vurgulanıyor. Sadece yemek satışları değil online platformlarda yapılan diğer satışların da incelendiği ifade ediliyor.
Bankalar Birliği’nden POS cihazı listesi istendi
Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın denetimlerinde çok sayıda kayıt dışı POS cihazı tespit ettiği kaydediliyor. Bazı işletmelerin birden fazla POS cihazı kullanmasına rağmen, bunlardan sadece birini yazarkasaya bağlayarak kalan cihazlardan yaptıkları satışlara fatura düzenlemediği belirlendi. Bu tespitten hareket eden Bakanlığın, Bankalar Birliği’nden POS cihazlarının listesini istediği, bu listeleri de mükellef listesiyle karşılaştırdığı bildiriliyor. Kaynaklar, çok sayıda cihazın Maliye’de kaydı olmadığının tespit edildiğini bildiriyor.
Beyan edilen KDV ile tahsilat arasında tutarsızlık
Özellikle Katma Değer vergisi (KDV) genel oranlarında yapılan değişimlerin ardından, bazı işletmelerin de tahsil ettikleri KDV ile beyan ettikleri KDV arasında tutarsızlık olduğunun da ortaya çıktığı belirtiliyor. Bu işletmelerin yüzde 10 olarak tahsil ettikleri KDV’yi yüzde 1 olarak beyan ettikleri, aradaki fark ile haksız kazanç sağladıkları ifade ediliyor.
■ HAKSIZ REKABETİN VE KAYIT DIŞILIĞIN ÖNLENMESİ İÇİN VERGİDE ADALETİN SAĞLANMASI GEREKİYOR
■ EMRE KARTALOĞLU
“GÖNÜLLÜLÜĞÜ AZALTAN UYGULAMALARDAN VAZGEÇİLMELİ”
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Başkanı Emre Kartaloğlu, deprem başta olmak üzere ortaya çıkan ilave harcama taleplerini karşılamaya çalışan Maliye Bakanlığı’nın gelir artırıcı çalışmalar yaptığını söyledi. Bu kapsamda vergi oranlarında artış yapıldığını kaydeden Kartaloğlu, birikmiş alacakların tahsili için de vergi müfettişlerinin katılımıyla çalışmalar yürütüldüğünü kaydetti. Alacakların bu kadar birikmesinin temel nedeninin çok sık yürürlüğe konan yapılandırma düzenlemeleri olduğuna vurgu yapan Kartaloğlu, “Bu türden sıkıntıların ortaya çıkmaması için başta yapılandırma kanunları olmak üzere vergiye gönüllü uyumu azaltan ve mükelleflerin ödeme alışkanlarını aşındıran geçici gelir sağlayan tüm düzenlemelerden istisnai durumlar haricinde vaz geçilmelidir” dedi. Böylece vergiye gönüllü uyum sürelerinin artacağını belirten Kartaloğlu, “Ayrıca tahsilat çalışmaları esnasında, her mükellefin ekonomik büyüklüğü ve ödeme kapasitesi göz önüne alınarak, ticari aktiviteleri aksatmaksızın makul sürede borçların ödenmesi için kolaylık sağlanmasının önemli olduğu kanaatindeyiz” değerlendirmesinde bulundu.
■ ABDULLAH TOLU
“VERGİ ADALETİ AÇISINDAN DENETİM ŞART”
Gazetemiz yazarı Abdullah Tolu, Bakanlığın saha denetimlerinin artarak devam ettiğini belirtirken, e-ticaret sitelerinden yapılan satışlarla, kaydı bulunmayan POS cihazlarından yapılan işlemlerin incelendiğini bildirdi. Şu ana kadar yapılan incelemelerde, yüksek tutarlı kayıt dışılığın tespit edildiğini vurgulayan Abdullah Tolu, özellikle e-ticaret siteleri üzerinden yapılan satışlara yönelik fatura düzenlenmediğinin ortaya çıktığını aktardı. Kayıt dışılıkla mücadeleye yönelik OVP’de bölümler bulunduğunu söyleyen Tolu, “Vergi adaletinin sağlanması ve aynı işi yapanlar arasında haksız rekabete neden olan bu tür işlemlerin önlenmesi için denetim yapılması şart” dedi. Çalışmalar kapsamında KDV oranlarında da tutarsızlıklar bulunduğunu belirten Tolu, bunlara da 1 kat tutarında vergi zıyaı cezasının kesildiğini söyledi.
■ NAZMİ KARYAĞDI
“DENETİMLER VERGİNİN ÖDENMESİNİ ARTIRIR”
E. Gelir İdaresi Strateji Başkanı Nazmi Karyağdı, denetim ve kontrolün Maliye’nin en önemli fonksiyonlarından birisi olduğunu belirterek, kurallara uyan mükelleflerle kazancını gizleyenler arasındaki farkın da denetimle ortaya çıkacağını söyledi. Gelişen dijital ekonomi sayesinde gelir idarelerinin kayıt dışılıkla mücadele konusunda güçlü araçlara sahip hale geldiğinin altını çizen Karyağdı, “Dürüst vergi mükellefi ile vergi kaçırmayı alışkanlık haline getirenlerin ayrıştırılması, ülkemizde hukukun üstünlüğüne katkı sağlayacaktır. Öte yandan Maliye’nin başlattığı kontrol ve denetimler, kişinin kazancına göre (az ya da çok) adaletle vergisini ödemesini sağlayacaktır” dedi.
■ BURCU AYDIN ÖZÜDOĞRU
“SEÇİM ÖNCESİ ‘KESKİN DENETİM’ İHTİMALİ DÜŞÜK”
Gazetemiz yazarlarından Dr. Burcu Aydın Özüdoğru, kayıt dışı ekonominin azaltılmasına yönelik çalışmalarda, bütçe açığını kapatmak için ihtiyaç duyulan ek gelir ihtiyacının önemli rolü olduğunu söyledi. OVP’de bütçe açığının milli gelire oranının bu yıl ve gelecek yıl yüzde 6,4’e çıkmasının tahmin edildiğine dikkat çeken Özüdoğru, vergi gelirlerinin milli gelir içindeki payının ise yüzde 15,2 ile OECD ortalamasından 10 puan daha düşük olduğunu kaydetti. Bunun yüzde 18’e çıkarılmasının öngörüldüğünü ancak yavaşlayan ekonomide bu oranda artış yakalanamayacağını ifade eden Burcu Aydın Özüdoğru, “Bu yüzden kamu idaresinin hem vergi tabanını hem de kayıt dışı ekonomiyi düşürmesi son derece önemlidir. Ancak önümüzdeki dönemde yerel seçimler olacağını göz önünde tutarsak, vergi idaresi tarafından keskin bir denetim yapma ihtimali de düşük görünüyor” diye konuştu.
■ YILMAZ SEZER
“SIRADA ÜCRETLERE YÖNELİK İNCELEMELER VAR”
Maliye Bakanlığı’nın birkaç yıldır yoğun denetim ve inceleme yapmadığını belirten Güncel Grup Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Sezer, yeni dönemde enflasyonun düşürülmesi amacına bağlı olarak gelirlerin artırılması için tahsilatlara hız verildiğini bildirdi. Bakanlığın ayrıca kayıt dışı satışları da mercek altına aldığını dile getiren Yılmaz Sezer, “Maliye Bakanlığı elinde olan mevcut verileri çapraz kontrol ederek ilgili sektörlere vergi koymaya çalışıyor. Bu kapsamda hem e-ticaret hem de POS verilerinin karşılaştırılarak denetlenmesi, bakanlık için kolay ve yerinde. Özellikle POS denetimi yıllar önce yapıldığından bu konuda hem mükelleflerin hem de Maliye bakanlığının konuya yatkınlığı var” dedi. İncelemelerin yakın zamanda kira kaynaklı gelirlere de yöneleceğini ifade eden Sezer, “Özellikle artan kiralar nedeniyle gayrimenkul sermaye iratları ve farklı yerden ücret alanlar için ücret yönünden incelemeler de bana göre yakın zamanda başlayacaktır. Tabi bunu menkul kıymetlerin vergilendirilmesi için yapılacak çalışmada takip edecektir. Bütçeye gelir gerekli” ifadelerini kullandı.
MALİYE’NİN TESPİT ETTİĞİ ÜÇ KRİTİK YÖNTEM
■ Çok sayıda kayıt dışı POS cihazı var, bu cihazlarla yapılan satışlarda belge düzenlenmiyor.
■ Bazı mükellefler e-ticaret siteleri üzerinden yapılan satışlarda fatura düzenlemiyor.
■ İşletmelerin tahsil ettikleri KDV ile beyan ettikleri KDV arasında tutarsızlık bulunuyor.
