İSTİHBARAT SERVİSİ
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla başlayan siyasi gerginlik iş dünyasını endişelendirmeye devam ediyor. Gözaltı süresinin sonunda İmamoğlu’nun tutuklanması ve İBB’ye kayyum atanmasına yönelik söylentiler nedeniyle piyasada gözler pazartesi gününe çevrildi. Birçok sektörde ticari faaliyetler durgun seyrederken, özellikle ithalata konu ürünlerin ticaretinde fiyat belirsizliği alım-satım işlerini olumsuz etkilemeye devam ediyor. Kurdaki artışa rağmen birçok sektörde henüz fiyat geçişi olmazken, yeni fiyat tarifeleri için reel sektör gelecek hafta yaşanacak gelişmelere göre pozisyon belirleyecek.
19 Mart’ta 3 ayrı soruşturma kapsamında 106 kişi hakkında verilen gözaltı kararı ve bunun devamının geleceğine yönelik söylentiler, Kapalıçarşı’da da gergin bir bekleyişe yol açtı. Piyasada alışveriş hacmi düşerken, yaşanan belirsizlik çarşıda da zaman zaman iniş çıkışlı fiyatlamalara yol açtı. İlk gün yaşanan kısa süreli hareketliliğin ardından döviz, altın ve değerli madenler piyasasında işlem hacminde dengeli seyir dün de devam etti. Esnaf, müşterilerin de gelişmeleri takip ettiğini ve alım-satımlarda temkinli davrandığını söylüyor. Özellikle döviz büroları ve altın ticareti yapan işletmeler, sürecin nasıl şekilleneceğini görmek için bekleyişini sürdürüyor.
Kur atağı endişesi hakim
Gözaltılar, antrepolarda hareketliğe neden olmuş, birçok ithalatçı firma kurdaki yükselişten etkilenmemek için malını çekme telaşına düşmüştü. Antrepolardaki son durumu özetleyen sektör yetkilileri, ithalat beyannamelerinin açılacağı bugün (Cuma) daha net bir tablonun ortaya çıkacağını ifade ediyor. TSE tarzı denetimli ürünlerin hemen çekilemediğini hatırlatan bir sektör temsilcisi, “Birçoğu kurdan zarar edecek ya da ürünlerine zam yapacak. Gelişmelere göre yeni kur atağı olur diye korkanlar da var. Piyasada pazartesi İmamoğlu’nun tutuklanacağına yönelik bir açıklama yapılacağı konuşuluyor. Bu da tedirginliği artırıyor” dedi. Görüştüğümüz yerli armatörler de henüz operasyonel anlamda bir aksama olmadığını ancak, piyasada finansal anlamda bir tedirginlik olduğunu dile getirdi.
Oto satışları “rölantide”
Dövizdeki hareketlilikten en hızlı etkilenen sektörlerden biri olan otomotivde, ilk günün şokuyla satış işlemleri büyük oranda durdurulmuştu. EKONOMİ’ye konuşan otomotiv bayi temsilcileri özellikle filo tarafından alım yönlü talepler geldiğini ancak merkezlerden “fiyat vermeyin” talimatı verildiğini belirtmişti. Dün birçok firma yeniden fiyat vermeye başladı. Kur artışının henüz otomobil fiyatlarına yansıtılmadığını belirten yetkili bayiler, hem tüketici hem satıcı tarafının “bekleme” modunda olduğunu, piyasanın seyrinin haftaya daha da netleşeceğini öngörüyor. Kur artışının sürmesi halinde otomobil fiyatlarına zam yapılmasının kaçınılmaz olduğu ifade ediliyor. İkinci el sektöründe de birçok firma fiyat veremediği için alım- satımı durdurmuştu. İkinci el satışı yapan firma yetkilileri de piyasanın gözaltı sürecinin tamamlanmasını beklediğini dile getirdi.
Teknolojide satışlar askıya alındı
Teknoloji sektöründe ise Sektör temsilcilerine göre teknolojide işler bu yılın ilk 3 ayında geçen yıla göre iyi gidiyordu. Dünya genelinde üretimde bir kısıtlama olmasından kaynaklı bir fiyat artışı olduğunu ancak buna rağmen satışların iyi olduğunu vurgulayan sektör temsilcileri, son iki gündür ciddi anlamda bir bekleyişe geçildiğini ifade etti. Satışların neredeyse yüzde 70’inin askıya alındığını ifade eden sektör, dolar kurunda olan artışın aynı oranda teknoloji ürünlerine yansımasının kaçınılmaz olduğunu, ancak artış için acele etmediklerini, ilk çeyreğin bitmesini bekleneceğini söyledi. Kurdaki artış kalıcı olursa bayram sonrasında fiyat yansımalarının başlayacağı belirtiliyor.
Apple bu kez acele etmedi
Döviz kuru 19 Mart’ta gözaltı haberlerinin ardından bir ara 41 TL’ye kadar yükselirken, Apple’ın Türkiye’de iPhone fiyatlarına zam yapmaması dikkat çekti. Geçmişte kurdaki ani yükselişlere defalarca hızla tepki veren şirket, bu kez fiyatları sabit tutmayı tercih etti.
Uzmanlara göre Apple, kurun hareketli olduğu Türkiye’de fiyatlandırmasını bu kez ileri tarihli yüksek kur tahminine göre yapmış olabilir. iPhone fiyatları belirlenirken 40-42 TL seviyesinde bir kur öngörülmüş olabileceği için şu an ek bir zam gerekmiyor. Ayrıca, Türkiye’de alım gücünün düşmesi ve satışların yavaşlaması da Apple’ın fiyatları sabit tutmasında etkili olabilir. Şirketin, satışları koruyabilmek için kısa vadede zamma gitmediği düşünülüyor. Ancak, döviz kurundaki yükselişin kalıcı olması durumunda, Apple’ın önümüzdeki haftalarda yeni bir fiyat güncellemesi yapması bekleniyor.
■ Turizmde satışlar düşmeye başladı
Yıla erken rezervasyon rekoruyla başlayan ve şu anda önemli bir satış döneminde olan turizm sektörü de endişeli bekleyişe geçti. Sektör temsilcileri, yurtdışında tepkilerin henüz başlamadığını ancak Avrupa’da satışların yavaşladığını belirtti. Turizmciler, kurun seviyesinden uzun zamandır memnun olmadıklarını, ancak bu şekilde artmasına sevinemediklerini dile getirirken, hukuk ve demokrasiye yönelik belirsizliklerin turizmi hemen etkilendiğini kaydettiler. Türkiye’de yaşananların Avrupa medyasına daha sansasyonel yansıdığına dikkati çeken sektör temsilcileri, gelişmelerin Avrupa’da 3 katı şok etkisi yarattığını, alım eğilimde olanların bekleme moduna geçtiğini ifade etti. Yerli turistin de belirsizlik nedeniyle beklemeye geçtiği belirtiliyor. Son iki gündür yurtdışı turlarındaki satışlarda yüzde 20’nin üzerinde düşüş yaşanırken, yurtiçi satışlarda ise durgunluk var. Tur şirketleri, döviz kurundaki hızlı artışa rağmen fi yatları anında yükseltmekten kaçındıklarını belirtti. Ancak, yerli turistin belirsizlik nedeniyle tatil planlarını ertelediği ifade ediliyor.
