ŞEBNEM TURHAN
Borsa İstanbul’da bu yıl işler iyi gitmiyor. Son bir yılda yatırımcısına BİST100 endeksi reel olarak yüzde 19,05 kaybettirirken altı ayda yatırımcının reel kaybı yüzde 7,44, üç ayda yüzde 13,83, eylülde ise yüzde 4,30 oldu. Bu dalgalı seyirde en büyük sorun likidite eksikliği ve risksiz sabit getirili yatırım araçlarının öne çıksa da jeopolitik gelişmeler, küresel piyasalardaki gelgitler de dünyada en çok Borsa İstanbul endekslerini vurdu. Bu dönemde şirket hisseleri sert değer kaybı yaşarken bazı patronlar ve ortaklar borsadaki fiyatların gerçek performansı yansıtmadığı gerekçesiyle geri alım programlarına hız verdi.
Her geri alım ‘iyi niyetli’ olmayabilir
THY 1 yılın ardından yaklaşık 90 milyon liraya varan hisse geri alımı yaparken bir diğer şirket BİM de 1 milyar liralık hisse geri alım programı başlatacağını duyurdu. Uzmanlar bu dönemde geri alım programlarının öne çıkacağına işaret ederken işler düzeldiğinde bu alımların satışının önemli olduğuna dikkat çekti. Geri alım programlarında önemli olanın şirketin performansını yansıtmayan hisse fiyatı ve yatırımcıyı korumak olması gerektiğini belirten uzmanlar bazı geri alımların ise daha yüksek fiyattan daha kolay hisse satımı için bir araç olarak kullanılabildiğini de vurguladı.
Üç endeks nominal olarak da düşüşte
Borsa İstanbul BİST100 endeksi bu yılbaşından bu yana yüzde 21,5 yükseldi. Ancak tüketici enflasyonundan arındırıldığında yatırımcı kayıpta. Öne çıkan endekslerden bankacılık endeksi nominal olarak yüzde 49,75, ulaştırma endeksi yüzde 29,92, sanayi endeksi yüzde 46,75 yükselirken, geçen yılların favorisi halka arz endeksi yüzde 0,61 geriledi. Spor endeksi bu yıl yüzde 13,11, kimya endeksi ise yüzde 1,16 kayıpta. Yabancı yatırımcı oranı ise QNB Finansbank dahil yılbaşından bu yana yüzde 0,58 geriledi ve yüzde 37,79 seviyesine indi.
BİST100 endeksinde bu yıl en büyük düşüşü yüzde 87,03 ile Peker GYO hisseleri yaşarken onu Europower Enerji yüzde 46,3, Hektaş yüzde 44,54, Beşiktaş yüzde 44,17, Kaleseramik yüzde 43,51, Gesan yüzde 39,88, Kontrolmatik yüzde 38,54, Katılımevim yüzde 37,65 kayıpla takip etti. BİST30 hisseleri arasında da Hektaş ve Kontrolmatik şirketlerinden sonra Astor Enerji yüzde 22,97, Şişecam yüzde 13,19, SASA yüzde 9,45, Alarko yüzde 4,08 düşüşle öne çıktı.
■ HANGİ ŞİRKETLER GERİ ALIMLARI HIZLANDIRDI
Hisse fiyatlarının şirketin gerçek performansını yansıtmadığını düşünen şirketler ise özellikle 24 Eylül’den bu yana yoğun bir geri alım faaliyeti yürütmeye başladı. Daha önce geri alım programı açıklayan şirketler yeniden alımlara başlarken bu dönemde THY, Koza Altın, Oba Makarna, Verusa Holding, Avrupakent GYO, MHR GYO, Alarko Holding, Kervan Gıda, Gedik Yatırım dikkat çekti. Alarko Holding 550 milyon lira olarak açıkladığı geri alım programı kapsamında son günlerdeki alımlarıyla 206.65 milyon liralık kısmını kullanırken Avrupakent GYO 500 milyon liralık programın 119 milyon lirasına ulaştı. Yine son alımlarıyla Frigo 150 milyon liralık programın 13.3 milyon lirasını, Gedik Yatırım da 250 milyon liralık programın 143.2 milyon lirasını, İnves 500 milyon liralık programın 259.4 milyon lirasını, Koza Altın 1.65 milyar liralık programın 1.55 milyar lirasını, Lokman Hekim 100 milyon liralık programın 71.5 milyon lirasını, Oba Makarna 400 milyon liralık programın 302.7 milyon lirasını, Oylum Gıda 40 milyon liralık programın 3.8 milyon lirasını, Park Elektrik 411 milyon liralık programın 15.17 milyon lirasını, THY 9 milyar liralık programın 744.65 milyon lirasını, Verusa 630 milyon liralık programın 404 milyon lirasını, MHR GYO 100 milyon liralık programın 96.7 milyon lirasını kullandı. Kervan Gıda ise 300 milyon liralık ayırdığı fonun tamamını 7 Ekim’de yaptıkları alımlarla birlikte tamamladı. Bu rakamlar yakın dönemde yeniden geri alım fon ayrıldığı açıklamaların da artacağını gösteriyor. Son olarak BİM Birleşik Mağazalar da pay fiyatının faaliyetlerinin gerçek performansını yansıtmadığı gerekçesiyle pay sahiplerini korumak amacıyla, iç kaynaklardan karşılanmak üzere en fazla 1 milyar TL tutarında pay alımı yapacağını açıkladı. Şirketten KAP'a yapılan açıklamada, bu kapsamda Sermaye Piyasası Kurulu'na başvuru yapılacağı belirtilerek, geri alıma konu edilebilecek azami pay sayısının 2 milyon adet olarak belirlendiği kaydedildi.
■ UZMANLAR DEĞERLENDİRDİ
İYİ NİYETLE GERİ ALIMLAR POZİTİF ETKİ YARATIR
■ Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Orkun Gödek: “Temelde, bilhassa gelişmiş ülke piyasalarında, derinlik ve yatırımcı algısı çok fazla olduğu için, şirketlerin kendi hisselerini alması, yatırıma yönlendirebilecekleri nakdi kullanmaları açısından negatif değerlendirilir. Ancak, özellikle Türkiye gibi, yatırımcı tabanının olgunlaşmadığı ve büyüme evresinde olduğu, işlem hacimlerinin ve fiyatlama dinamiklerinin bozuk olduğu noktalarda ise, geri alımlar yatırımcı algılamasında pozitif etki yaratır. Kısmen doğrudur da. ‘İyi niyetle ve gerçekten şirketlerinin eder fiyatlarından temeli olmayan gerekçelerle uzaklaştığını’ düşünen şirketlerde yapılan geri alım işlemleri, profesyonelce yürütüldüğünde, zamanlama ve ‘sinyalleme’ açısından nette pozitif etki yaratır. Tabi burada şeffaflık açısından şirketlerin ileride aldıkları bu hisseleri nasıl değerlendirecekleri konusunun da bir şekilde netleştirilmesi gerekir. Bu noktada en iyi referans, geçmişte bu tarz operasyonları başlatmış ve tamamlamış şirketlerin yönetim davranışlarına bakmak olur. Nette geri alımlar i) fiyatlama koşullarında likidite sağlanması ii) yatırımcının korunması iii) sinyalleme etkisi iv) şirket yönetimlerinin eder fiyatlarından uzaklaşıldığını düşünmesi ve duruma bir şekilde müdahale etmek istemesi gibi nedenlerle pozitif olarak değerlendirilebilir. Ancak, zamanlamanın doğru olması, fiyatlama dinamiklerinde kopukluk oluştuğuna ikna olunması ve ileride bu hisselerin nasıl değerlendirilebileceğinin de ‘zaman içerisinde’ netleştirilmesi gerekir.”
ŞİRKET GERİ ALIMLARI HAVA YASTIĞI GÖREVİ GÖREBİLİR
■ Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın: Şirket geri alımları piyasa için her zaman gösterge niteliğindedir, şirket ortaklarının şirketten daha iyi bir yatırım aracı görmedikleri seklinde de değerlendirilebileceği için özellikle sert düşüş yaşanan dönemlerde hava yastığı görevi görebilir. Son 1 aydır BIST100 endeksi diğer ülke endekslerine göre çok zayıf işlem görüyor ve maalesef her habere negatif tepki veriyor. Bu durumun özellikle mayıs ayından bu yana azalan yabancı yatırımcı ve dolayısıyla likidite eksikliğinden kaynaklandığını düşünüyorum, bu tip ortamlarda şirketlerin geri alımları, riskten kaçan yatırımcı satışlarının bir şekilde karşılanması ve likiditenin sağlanması açısından olumlu değerlendirilebilir. 2021- 22 döneminde de sıklıkla karşılaştığımız geri alımlar geldiğimiz noktada amacına ulaşmış gibi görünüyor, tabi özellikle geri alınan payların sermayeden düşülmesi genel bir uygulamaya döner ise çok daha olumlu olacaktır.
