HÜSEYİN GÖKÇE/ANKARA
OVP gibi üç yıllık belirlenen KİT’lerin yatırım ödenek tavanlarında önemli değişiklik yapıldı. 2026 ve 2027 yılları için geçen yıl yayımlanan genelgede KİT’lerin yatırım ödenek tavanları 656 milyar 139 milyon lira düzeyindeyken, bu yıl 1 trilyon 387 milyar liraya çıkarıldı. KİTlerin toplam yatırım ödenek tavanlarındaki büyük artış TPAO kaynaklı oldu. Bu kurumun yatırım tavanı önümüzdeki yıl için 3.1 milyar liradan 298 milyar liraya, 2027 için ise 3.4 milyar liradan 220 milyar 350 milyon liraya çıktı. Buna göre önümüzdeki üç yılda sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait olan KİT’lerin 2 trilyon 35 milyar liralık yatırım yapması öngörülüyor.
Cumhurbaşkanlığı Genelgesine göre, yatırımcı KİT’lerin toplam ödenek tavanları, bir önceki yıl belirlenen tutara göre 2026 için yüzde 102’lik artışla 679 milyar 252 milyon liraya yükseltildi. Ödenek tavanı 2027 yılında yüzde 4.3 oranında artırılarak 708 milyar 515 milyar liraya, 2028 yılı için ise yüzde 8.5 azalarak 647 milyar 861 milyon liraya düşecek. Aynı zaman diliminde bunların dışında 10.6 milyar lirası 2026, 4.7 milyar lirası 2027 ve 5.1 milyar lirası da 2028 yılında olmak üzere deprem yatırımları kapsamında toplam 20.4 milyar liralık ödenek ayrılacak.
Yatırımda lokomotif TPAO olacak, ödenek tavanı 100 kat artırıldı
Yatırım miktarındaki yüksek oranlı artışın temel kaynağı ise TPAO’nun ödenek tavanından oluştu. Geçen yıl yayımlanan genelgede TPAO’nun ödenek tavanı 2026 yılı için 3 milyar 100 milyon lira olarak belirlenmişti. Yeni genelgede ise bu tutar 332 milyar 555 milyar lira olarak belirlendi, yani yaklaşık 100 kat artırılmış oldu. Yine geçen yıl 2027 için 3 milyar 448 milyon liralık ödenek tavanı ise bu yıl yayımlanan genelgede 298 milyar 100 milyon liraya çıkarıldı.
TCDD ikinci sıraya geriledi
Geçen yıl yayımlanan genelgede 2026 yılı için 112 milyar lira ile en yüksek ödenek tavanına sahip olan TCDD’nin tavanı 126 milyar 770 milyon liraya yükseltildi. Ancak TPAO’nun 332 milyar liralık ödenek tavanının ardından ikinci sıraya geriledi. BOTAŞ ödenek tavanı 75 milyar liradan 67.8 milyar liraya gerilemesine rağmen üçüncü sıradaki yerini korudu.
Yatırımların %28’ini KİT’ler yapıyor
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayımlanan 2025 yılı Yatırım Programına göre Türkiye’de kamu yatırımlarının yüzde 28’i Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) tarafından yapılıyor.
Merkezi Yönetim Bütçesi’nden 2025 yılında yapılacak 1 trilyon 444 milyar liralık yatırımın 597 milyar liralık kısmı genel bütçeli idareler, 418 milyar lirası özel bütçeli idareler, 7.4 milyar lirası düzenleyici denetleyici kuruluşlar ve 405 milyar liralık kısmı da KİT’ler tarafından yapılacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan imzasıyla yayımlanan genelgede, proje bazında ödenek teklif ve tahsislerinde devam eden öncelikli projelerden, en kısa sürede tamamlanabilecek olanlara öncelik verileceği belirtilerek, tasarruf tedbirleri kapsamında zorunlu haller dışında 2026 yılı Yatırım Programına yeni proje alınmayacağı bildirildi.
Merkezi Yönetim Bütçesi’nden yapılacak yatırımların, sektörel ve kurumsal bazda detaylarını içeren 2026 yılı Yatırım Programı’nın Ocak 2026’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
