YENER KARADENİZ - MERVE YİĞİTCAN
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın “yolsuzluk” ve “terör” suçlarından başlattığı iki ayrı soruşturma kapsamında gözaltına alındı. İmamoğlu ile birlikte “yolsuzluk” suçlamasıyla başlatılan soruşturmada, aralarında Beylikdüzü Belediye Başkanı Murat Çalık ile İBB yöneticilerinin de olduğu 100 kişi, “kent uzlaşısı” nedeniyle terör suçundan başlatılan soruşturmada da aralarında Şişli Belediye Başkanı Resul Ekrem Şahan ile İBB Genel Sekreteri Mahir Polat’ın da olduğu 6 kişi gözaltına alındı.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması sonrası özellikle döviz piyasasında yaşanan hareketlilik, ithalatçı ve ihracatçıda tedirginlik yarattı. Döviz kurlarındaki ani yükseliş sonrası iş insanları bekle-gör pozisyonuna geçti. EKONOMİ’ye konuşan reel sektör temsilcileri, firmaların kendi aralarındaki mal ticaretinde fiyat belirlemekte zorlandığını, piyasadaki hareketliliğin durulmasının beklendiğini ifade etti. Hammaddesi ve ara mamulünü ithal edip iç piyasaya çalışanların, dolar kurundaki yükselişten dolayı kaybının daha fazla olacağını söyleyen kaynaklar, piyasadaki oynaklığını bir an önce durmasının beklendiğini dile getirdi. Öte yandan, kurdaki yükselişten etkilenmemek isteyen firmaların antrepolarda bekleyen ithal ürünleri bir gün önceden çekmek için yoğunluk oluşturduğu, ithalatçıların adeta malını çekme telaşına girdiği de öğrenildi.
Genelde kurun düşük kalmasından yakınan iş dünyası temsilcileri dövizdeki hareketi değerlendirirken “Şu an kurun yükseliyor olması ihracatçının işine geliyor gibi görünse de tercihimiz ekonomik nedenler ile yükselmesi” yorumunu yaptı. İhracatçıların bekle gör pozisyonuna geçtiğini ifade eden kaynaklar, “Kur yükseldi diye fiyatları güncellemek akıllıca değil. Yeniden geriye gelebilir. En doğrusu piyasa oturana kadar fiyat politikasının değiştirmemek, beklemek” görüşünü paylaştılar.
Kapalıçarşı’da ‘sakin’ gün
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, siyasi belirsizliğin Kapalıçarşı’da fiyat oluşumunu negatif etkilediğini belirterek “Altın fiyatları dolar ile hareketlendiği için dış piyasada bir hareketlilik olmamasına rağmen gram altın fiyatı 4000 TL’ye yükseldi. İşlem de çok olmadı. Öğleden sonra gram fiyatı 3700-3750 TL bandında seyretti. Büyük panik yoktu. İşlem hacmi açısından hareketli olmasa da işlemler durmadı” dedi. Kapalıçarşı’da mağazası bulunan İTO Kuyumculuk Meslek Komitesi Başkanı Ercan Özboyacı da, Kapalıçarşı’nın sakin bir işlem günü geçirdiğini belirterek “Sabah bir dalgalanma oldu ama altın da dolar da sakin. Fiyatlar geri gelmeye başladı. Alım satımın durduğu gibi söylemler doğru değil” ifadelerini kullandı.
Otomotivde “fiyat vermeyin” talimatı
Dövizdeki hareketlilik sonrası gözlerin çevrildiği sektörlerden otomotivde henüz fiyatlarda değişim olmadığı ancak işlem de yapılmadığı belirtiliyor. Sektör temsilcileri özellikle filo tarafında bayilere alım yönlü talepler geldiğini ancak merkezlerden “fiyat vermeyin” talimatı verildiğini belirtiyorlar. Markalar kurun nerede duracağını görmek istiyor. Kur artışı henüz otomobil fiyatlarına yansımazken, markaların güncelleme için bugünü beklediği ifade edildi.
■ Savcılık iddiası: PKK'nın çağrısı ile hareket etti
Dün iki ayrı açıklama yapan İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İmamoğlu’nu “suç örgütü lideri” olarak nitelerken PKK yöneticilerinin çağrısı doğrultusunda hareket etmek ve örgüte yardım etmekle suçladı. Yolsuzluk soruşturması kapsamında İmamoğlu’nun danışmanı Murat Ongun, kampanya direktörü Necati Şahin, sanatçı Ercan Saatçi, iş insanları ve belediye yöneticileri gözaltına alındı. Beylikdüzü Belediye Başkanı Murat Çalık için de bu soruşturma kapsamında gözaltı kararı verildi. Terör soruşturmasında da Şişli Belediye Başkanı Resul Ekrem Şahan, İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat’ın da aralarında olduğu 6 isim için gözaltı kararı verildi. İmamoğlu, her iki soruşturmadan da gözaltına alındı. Bu soruşturmada gözaltı kararları, “PKK/KCK’ya yardım” suçlamasıyla verildi. İki soruşturmaya yönelik operasyon sürerken, gazeteci İsmail Saymaz da Gezi olayları soruşturması kapsamında, anayasal düzeni değiştirmeye çalışmaya yardım suçundan gözaltına alındı. CHP İstanbul İl Başkanı Çelik, Vatan Emniyet’in önünde yaptığı açıklamada “Açık bir biçimde darbe gerçekleştiriliyor. Kolluk kuvvetleri bu suça ortak ediliyor. Valiyi aradım. Bu darbedir, bürokrasi buna alet olmasın. Bu suçu işleyenler yargılanacaklar. Bu polislere bu emirleri verenler açık bir biçimde suç işliyor. Bu suçu işlemesinler. Hiçbir bürokrat bu suçu işlememeli. Tarih önünde yargılanacaklar. Sayın Valinin yorumlarını buradan paylaşmak istemem ama adli süreçle ilgili tanımlama yaptı. Ben kendisine bunun darbe olduğunu ifade ettim” dedi.
Özel’den 23 Mart için çağrı: Son sandık olabilir
CHP Lideri Özgür Özel gözaltı kararını “darbe” olarak nitelendirdi. Özel X üzerinden yaptığı açıklamada, “Milletin yerine karar vermek, halkın iradesinin yerine geçmek ya da ona engel olmak için güç kullanmak darbedir. Şu anda bir sonraki cumhurbaşkanını milletin belirlemesine engel olmak üzere bir güç devrededir. Bir sonraki cumhurbaşkanımıza darbe girişimi ile karşı karşıyayız” dedi. Özel dün sabah Halk TV’ye yaptığı açıklamada ise 23 Mart’ta üyelerin daha büyük bir kararlılıkla sandık başında olacağını belirterek “Bu darbeye karşı olan herkesi bu darbe girişimini püskürtmeye sandık başına davet ediyorum... Bu darbeyi püskürtemezsek bir daha sandık yok” diye konuştu.
Mansur Yavaş: Ekrem Başkanımız yalnız değildir
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, İstanbul Büyükşehir Belediye’sine yapılan operasyon ve Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması hakkında X hesabından yaptığı paylaşımda, “Bilinmelidir ki, milletin iradesine yapılan hiçbir müdahale karşılıksız kalmaz. Hukuk dışı yöntemlerle, baskılarla, tehditlerle yapılan bu uygulamalardan en büyük zararı demokrasimiz görecektir. Ancak biz susmayacağız! Hiç kimse de unutmasın: Ekrem Başkanımız yalnız değildir!” dedi. DEM Parti tarafından yapılan açıklamada da gözaltı kararının “darbe uygulaması” olduğu iddia edildi. Açıklamada, “Türkiye... bütün siyasal ve toplumsal muhalefeti hedefleyen açık bir ‘yargı ve iktidar ortak yapımı’ sivil darbe sürecini yaşıyor... İktidara açık çağrı yapıyoruz: Bu uygulamalardan derhal vazgeçin. Yargıyı araçsallaştırmaya son verin. Ekrem İmamoğlu başta olmak üzere bugün gözaltına alınanları derhal serbest bırakın” denildi.
Avrupa Konseyi “şiddetle” kınadı
İBB Başkanı İmamoğlu’nun gözaltına alınmasına Başta Avrupa Konseyi olmak üzere yurtdışından da tepki geldi. Gözaltı kararını halkın iradesine aykırı bir hareket olarak nitelendiren Avrupa Konseyi, “şiddetle kınadığını” açıkladı. Avrupa Konseyi bünyesindeki yerel ve bölgesel yönetimler kongresi, bu hamlenin “siyasi bir şahsiyet üzerinde baskı kurma (eyleminin) bütün özelliklerini taşıdığını” belirterek, kongrenin konuyu gelecek hafta yapılacak bir toplantıda gündeme getireceğini ifade etti.--- “İmamoğlu’nun ve diğer birçok önde gelen ismin tutuklandığını derin bir endişeyle öğrendik” diyen Fransa Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Christophe Lemoine, “Gözaltılar, Türk demokrasisi üzerinde ciddi sonuçları olabilir” yorumunda bulundu. Almanya Dışişleri Bakanlığı da İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının “ciddi bir engel” oluşturduğunu ve bunun Türkiye ile uygun şekilde ele alınacağını ifade etti. Almanya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, “Bize göre, demokratik ve anayasal ilkelere saygı, işleyen bir demokrasi için temel bir ön koşul” dedi. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Türkiye direktörü Emma Sinclair-Webb de gözaltı kararlarının “muhaliflerin faaliyetlerini engellemek için siyasi gerekçelerle yürütülen soruşturma silsilesinin bir parçası” olarak niteledi. Sinclair-Webb, İmamoğlu ve diğer gözaltına alınanların serbest bırakılmaları çağrısında bulundu.
Dış basında yankılar
Avrupa ve ABD’deki medya kuruluşları gözaltı olayını İmamoğlu’nun Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın en büyük rakibi olduğu yorumuyla birlikte sundu. Rus medyası ise özellikle Borsa İstanbul ve döviz kurundaki değişikliklere dikkat çekti.
- Financial Times: Türk Polisi, Erdoğan’ın başlıca siyasi rakibini gözaltına aldı. Gözaltının sebebi ise 2024 Belediye Başkanlığı seçiminde Kürt yanlısı bir terörizm grubundan destek aldığı iddiası
- Le Monde: İmamoğlu bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçiminde partisini temsil etmek için yarışan tek adaydı ve 23 Mart günü resmen belirlenecekti. Seçimlerin 2028’de yapılması bekleniyor fakat erkene alınması muhtemel.
- BBC: İmamoğlu, Cumhurbaşkanlığı seçimine aday olması için yapılacak ön seçimden birkaç gün önce yolsuzluk soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Yolsuzlukla suçlanan İmamoğlu’nun aynı zamanda PKK’ya yardım ettiği iddia ediliyor.
- New York Times: Türkiye’nin önde gelen muhalefet lideri, yolsuzluk ve terörizm ile ilgili olarak gözaltına alındı. Muhalefet Erdoğan’ın siyasi rakiplerini zayıflatmak için devlet kurumlarını, güvenlik güçlerini ve mahkemelerini kullandığını iddia ediyor.
