ŞEBNEM TURHAN
Türkiye’de nisanda aylık enflasyon yüzde 3 ile piyasa beklentilerinin hafif altında geldi, yıllık enflasyon da marttaki yüzde 38,1 seviyesinden nisandan yüzde 37,86’ya geriledi. Çekirdek enflasyon göstergeleri aylık manşet enflasyondan fazla arttı. Merkez Bankası nisan Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini yüzde 46’ya çıkardı bu da politika faizinin yıllık tüketici enflasyonunun 8.14 puan üzerinde olduğunu gösteriyor.
Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti ise politika faizinin üzerinde ve yüzde 48,82 seviyesinde, bu TÜFE faiz makasının 10. 96 puan olduğuna işaret ediyor. 19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na yönelik operasyonla başlayan finansal sarsıntı ve güven kaybı nedeniyle uzmanlar Merkez Bankası’nın enflasyonun işaret ettiğinden çok daha sıkı durduğuna dikkat çekti. Operasyon öncesi ise bu makas oldukça daralmışken zaten nisan toplantısında da politika faiz indirimi bekleniyordu.
Mal ve hizmet enflasyonu hızlandı
Nisanda TÜİK verilerine göre mal enflasyonu yüzde 2,99 ile yılın ilk üç ayına göre daha hızlı yükseldi, hizmet enflasyonu ise marttaki ivme kaybından sonra yeniden yüzde 3 seviyelerine çıktı. Enflasyon beklentilerinde 19 Mart sonrası görülen bozulma enflasyon verilerine de yansıdı.
TÜİK verilerine göre gıda ve içecek grubunda marttaki yüksek artışın ardından nisanda özellikle taze meyve ve sebzede yaşanan fiyat düşüşleri nedeniyle yüzde 2’lik enflasyon yaşandı. Manşet enflasyona gıda ve içecek grubundan 0.51 puan yükseltici etki gelirken taze meyve ve sebzede aylık gerileme yüzde 1,49 olarak hesaplandı. Aylık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 1,98 aylık artış yaşanırken işlenmiş gıdada yüzde 2,04 oldu. Mayısta yine taze meyve ve sebze fiyatlarında mevsimin etkisiyle fiyat düşüşleri bekleniyor. Gıda ve içecek grubunun mayısta tüketici enflasyonuna çok olumsuz bir etkide bulunması beklenmiyor. Ancak yaşanan don olayları nedeniyle önümüzdeki dönemde gıda ve içecek grubu manşet enflasyonu negatif etkileyecek.
Elektrik zammı etkili oldu
Giyim ve ayakkabı grubu nisanda yeni sezon ürünlerin etkisiyle yüzde 6,5 aylık fiyat artışları yaşarken manşet enflasyona katkı 0.37 puan artırıcı yönde oldu. Mayısta az da olsa yükseltici etki devam edecek. Ancak uzun bir süredir giyim ve ayakkabı grubu tüm ana gruplara nazaran çok daha düşük fiyat artışlarıyla dikkat çekmeye devam ediyor. Konut grubundaki enflasyonda yapılan elektrik zammının etkisi büyük. Konut grubu nisanda yüzde 4,66 artışla manşet enflasyonu 0.74 puanla en çok olumsuz etkileyen grup olarak öne çıktı. Elektrikte aylık artış yüzde 20,8 olurken yıllık enflasyon yüzde 83,28 olarak hesaplandı. Mayısta konut grubu yeni zamlar yaşanmadığı için kira artışlarının etkisiyle manşet enflasyonu etkileyecek. Nisanda kira enflasyonu yüzde 3,2 ile aylık enflasyona paralel bir yükseliş yaşadı.
Kur etkisi ulaştırmada hissedildi
Ulaştırma grubu nisanda petrol fiyatlarında yaşanan düşüşe rağmen hem dövizde yükseliş hem de tavan fiyat artırımlarıyla yüzde 3,8 aylık enflasyon yaşadı. Ulaştırma grubundaki artışlar manşet enflasyonu 0.57 puan yukarı taşıdı. Uçak bileti yüzde 42,1 artışla zam şampiyonu olurken otobüs biletleri de yüzde 13,22 artış gösterdi. Petroldeki düşüş benzin ve motorinde nisanda yüzde 0,36 ile sınırlı da olsa indirim sağlasa da döviz kurlarının etkisinin hemen yansıdığı otomotiv fiyatları benzinlide yüzde 4,91, dizelde ise yüzde 2,58 arttı.
Ev eşyası grubu yüzde 2,64 aylık artışla manşet enflasyonu 0.2 puan arttırdı kur etkisinin mayısta bu grupta da etkili olması bekleniyor. Haberleşme grubu yüzde 0,94, sağlık yüzde 1,02, eğlence ve kültür yüzde 1,37, eğitim yüzde 2,28 aylık enflasyon yaşadı. Lokanta ve oteller grubu yüzde 3,59 aylık artışla manşet enflasyonu 0.3 puan yukarı taşırken altın fiyatlarındaki artışın etkisiyle çeşitli mal ve hizmetler grubunda yüzde 2,65’lik yükseliş oldu. Bu grup manşet enflasyonu 0.12 puan etkiledi. Hem lokanta ve oteller hem de çeşitli mal ve hizmetler grubunun mayısta manşet enflasyonu daha yüksek seviyede olumsuz etkilemesi bekleniyor.
■ 22 Mayıs Enflasyon Raporu önemli
Uzmanlara göre oluşan güven kaybı ve yerli ile yabancının döviz talebi sıkı para politikasıyla tutulmaya çalışılırken ayrıca temmuz Para Politikası Kurulu toplantısına kadar da faiz indirimi beklenmiyor. Çekirdek enflasyonda manşet tüketici enflasyonu üzerinde gelen artışlar ise bozulan yılsonu enflasyon beklentilerini daha kötümserleştiriyor. Ve Merkez Bankası’nın faiz indirim döngüsünü de erteliyor. Mayısta baz etkisiyle yıllık enflasyonda düşüş devam edecek, ancak haziran ayı Para Politikası Kurulu toplantısında bir değişiklik beklenmiyor. Haziran öncesi Merkez Bankası 22 Mayıs’ta yılın ikinci enflasyon raporunun toplantısını yapacak. Toplantıda yılsonu tahminlerinin değişmesi beklenirken Başkan Fatih Karahan’ın da vereceği mesajlar oldukça önemli olacak. Piyasa ilk faiz indirimi için temmuz PPK’sını ve 300 baz puan seviyesinde bir düşüşü işaret ediyor.
