Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yıl sonuna kadar tüm illerde hayata geçirilecek, “Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA)” sistemiyle ilgili 11 soruda merak edilenleri yanıtladı.
Bakanlığın sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, sistemin, "Sıfır Atık" hareketinin yeni bir adımı olacağı belirtildi. Paylaşımda, depozito sistemiyle ilgili vatandaşların merak ettiği 11 soru ve yanıtlarına yer verildi.
Buna göre, DOA sisteminin işleyişi şöyle olacak:
1- Depozito Yönetim Sistemi (DYS) nedir?
Depozito Yönetim Sistemi, belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesi sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı bir sistemdir.
2- Depozito ne sağlar?
Ambalajları kaynağında ayrı toplamaya, geri dönüşüm değerinin korunmasına ve yükseltilmesine, birincil ham madde yerine kullanılarak doğal kaynakların korunmasına, ikincil ham madde kullanımıyla enerji sarfiyatının azaltılmasına, karbon emisyonlarının azaltılmasına ve 2053 Net Sıfır Emisyon hedefine ulaşılmasına, sıfır atık ve döngüsel ekonominin desteklenmesine katkı sağlanır.
3- Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) uygulaması nedir?
Tüketicilerin iade süreçlerinde kullanacağı mobil uygulamadır. Bakanlık tarafından tescil edilmiş makineler ve manuel iade noktalarında tüketiciler, DOA mobil uygulamasını kullanarak depozito iadelerini gerçekleştirecek.
4- DOA uygulaması nasıl çalışır?
Android ve iOS store mağazalarından uygulama ücretsiz indirilir. Karekod okutularak çalışan uygulama ile depozito iade makinelerine bırakılan ambalajlar için depozito bedeli tüketicinin e-cüzdanında birikir. Bu bakiye, QR kod ile ödeme özelliği olan tüm POS cihazlarında, anlaşmalı restoran ve marketlerde kullanılabilir.
5- DOA bankacılık sistemine entegre midir?
Tüm finansal akışlar Türkiye Emlak Katılım Bankasının alt yapısı üzerinden DOA mobil uygulaması altında e-cüzdan entegrasyonu ile yürütülür. Biriken bakiye banka hesaplarına da havale edilebilir.
6- Uygulama Türkiye genelinde ne zaman başlayacak?
Sakarya’da başlatılan uygulama 2025 yılı sonuna kadar ülke genelinde her il ve her ilçede hayata geçirilecek.
7- DOA’ya hangi kurum ve kuruluşlar destek veriyor?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesindeki Türkiye Çevre Ajansının (TÜÇA) sistem yöneticisi olarak yer aldığı depozito yönetim sistemi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) işbirliğiyle yürütülecek.
8- Yılda ne kadar ambalajda geri kazanım sağlanacak?
Türkiye genelinde 783 bin kilometrekarelik coğrafyada yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanması öngörülüyor.
9- Ne kadar üründe DOA logosu var?
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü işbirliği ile 1 Ağustos 2023’ten bu yana 22 milyar adet içecek ambalajı işaretlenip piyasaya sürüldü.
10- DOA ile yıllık ne kadar kazanç elde edilecek?
Ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 520 milyon Euro katma değer sağlanması hedefleniyor.
11- Hangi ambalajlara depozito ödenecek?
Cam, plastik ve alüminyum malzemeden yapılmış 0,1 litre ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık ambalajlar zorunlu depozito kapsamına alındı. Üzerlerinde depozito logosu olan bu ambalajlar için depozito bedeli ödenecek.
