Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye-Azerbaycan 12. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) ve 2. Türkiye-Azerbaycan Yatırım Forumu'na katılmak için geldiği Bakü'de gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Avrupa Birliği'nin (AB) 2019'da karbonsuzlaşma hedefi doğrultusunda Yeşil Mutabakat sürecini başlattığını anımsatan Bolat, Türkiye'nin de 2021'de süreci benimsediğine ve gerekli mevzuatın Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildiğine değindi.
Bolat, bu kapsamda temmuzda İklim Değişikliği Kanunu'nun kabul edildiğini aktararak, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Emisyon Ticaret Sistemi ve karbon piyasasına ilişkin süreçlerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde, Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) koordinasyonunda yürütüldüğünü söyledi.
Türkiye'nin 2053 Net Sıfır Emisyon hedefini 2021'de ilan ettiğini hatırlatan Bolat, ilk ara hedefin 2030 itibarıyla yüzde 50 karbonsuzlaşma olduğunu, İklim Değişikliği Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle sürecin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütüldüğünü, özel sektörle koordinasyonun ise bugüne kadar Ticaret Bakanlığınca sağlandığını dile getirdi.
Bolat, özel sektörü 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek uygulamalara hazırlamak amacıyla yoğun çalışmalar yapıldığının altını çizerek, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nın gübre, alüminyum, çelik, elektrik, çimento ve tekstil olmak üzere 6 sektörü kapsadığına işaret etti.
Bu alanlarda faaliyet gösteren birçok firmanın bakanlıkça koordine edildiğini belirten Bolat, AB'nin uygulama takviminde erteleme yapıp yapmayacağının ilerleyen günlerde netleşeceğini, 2026 boyunca hazırlık sürecinin devam edebileceğine dair değerlendirmeler bulunduğunu aktardı.
Bolat, Emisyon Ticaret Sistemi kapsamında karbonsuzlaşma faaliyetlerini başarıyla yürüten firmaların artı puan kazanacağını, yükümlülüklerini yerine getiremeyen firmaların ise bu hakları piyasadan temin edebileceğini ifade ederek değişim piyasasının EPİAŞ tarafından kontrol edileceğini bildirdi.
"Türkiye'deki yaşam standartlarının daha sürdürülebilir olduğu görülmüştür"
İspanya'nın Türk şoförlerine yönelik taleplerine de değinen Bolat, yüksek ücret vaadiyle gerçekleşen bu transferlerin önemli bölümünde çalışanların bir iki yıl içinde Türkiye'ye döndüğünü söyledi.
Bolat, "Türkiye'deki yaşam standartları ve ücret koşullarının daha sürdürülebilir olduğu görülmüştür. Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Vizesini alarak yurt dışına çıkan bir kişinin hukuken engellenmesi söz konusu değildir. Bu sürecin de benzer şekilde dengeleneceğine inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
"Gümrüklerde araç girişlerinin durdurulduğu yönündeki iddialar asılsız"
Gümrüklerde araç girişlerinde bazı sorunların olduğu yönündeki iddialara da işaret eden Bolat, "Gümrüklerde araç girişlerinin durdurulduğuna dair iddialar gerçeği yansıtmamaktadır. Bu husus tarafımızca tekrar teyit edilmiştir. Firmaların kontenjan aşımı ya da teminat yükümlülüklerinden kaynaklanan münferit durumlar söz konusu olabilir. Vergi muafiyeti kapsamında alınan teşvikler için teminat mektubu verilmesi zorunludur. Gümrüklerde genel bir ithalat durdurulması söz konusu değildir, bu iddialar tamamen asılsızdır." diye konuştu.
"Piyasalarda artık aşırı oynaklık bulunmamaktadır"
Bolat, AK Parti iktidarları döneminde uzun yıllar tek haneli enflasyon ve düşük enflasyon ortamının sağlandığını söyleyerek, pandemi sonrası küresel ölçekte yaşanan tedarik zinciri sorunlarının son 40 yılın en yüksek enflasyon dalgasını tetiklediğini belirtti.
Mayıs 2023 seçimlerinin ardından Orta Vadeli Program çerçevesinde enflasyonla mücadele ve deprem bölgesinin yeniden inşasının iki temel hedef olarak belirlendiğinin altını çizen Bolat, ay sonu itibarıyla 453 bin konut ve iş yerinin hak sahiplerine teslim edildiğini bildirdi.
Bakan Bolat, "Enflasyonda ise TÜFE temel mallarda yüzde 19-20, gıdada yüzde 27,5 seviyelerine gerilemiştir. Piyasalarda artık aşırı oynaklık bulunmamaktadır. Döviz dengededir, rezervler güçlüdür, temel mallarda fiyat istikrarı sağlanmıştır. Gıdada ise kuraklık ve zirai don nedeniyle 2025 yılı üretim açısından zorlu geçmiştir. Bu nedenle zaman zaman ihracat kısıtlamaları ve ithalat düzenlemeleri yapılmıştır." bilgisini paylaştı.
Helal ticaret konusundan da bahseden Bolat, Bakanlık bünyesindeki Helal Akreditasyon Kurumunun İslam İşbirliği Teşkilatının SMIIC standartlarına göre faaliyet gösterdiğini vurguladı.
Bolat, Helal Akreditasyon Kurumunun işletmelere doğrudan belge vermediğini, helal belgelendirme yapacak kuruluşlara akreditasyon sağladığını, bugüne kadar 120 kuruluşa verilen akreditasyonla 2 bini aşkın işletmenin helal sertifikası aldığını dile getirdi.
"AB yetkilileriyle yoğun temas halindeyiz"
Gümrük Birliği'ne ilişkin soruyu da yanıtlayan Bolat, "Gümrük Birliği'nin modernizasyonu, hizmetler, e-ticaret ve yatırımları kapsayacak şekilde güncellenmesi yönündeki irademizi AB tarafına net biçimde ilettik. AB Komisyonu bu süreci desteklemekte, ancak AB Konseyi'nin müzakere yetkisi vermesi gerekmektedir. Aralık 2023'ten bu yana Konsey'den yetkilendirme kararı çıkmamıştır. Buna rağmen karşılıklı sorunların büyük bölümü müzakere yoluyla çözülmüş, yaklaşık 30 başlıktaki sorun sayısı 11'e düşürülmüştür." ifadelerini kullandı.
Bolat, küresel ticarette hızla artan korumacılık eğilimleri yakından izlediklerini vurgulayarak "Dünya Ticaret Örgütünün mevcut süreçlerde etkinlik göstermekte zorlandığı görülmektedir. ABD'de başlayan gümrük vergisi artışları Avrupa'yı da etkilemektedir. Bu süreçte hem özel sektörümüzle hem de AB yetkilileriyle yoğun temas halindeyiz. Türkiye'nin Gümrük Birliği'nin ayrılmaz bir parçası olduğu ve Avrupa ekonomisine tam entegrasyonu defalarca vurgulanmıştır. Bu kapsamda AB Komisyonu ve üye ülke liderlerine gerekli yazışmalar yapılmıştır. 7 Ocak'ta Brüksel'de AB Komisyonu yetkilileriyle kapsamlı görüşmeler gerçekleştirilecektir. Otomotiv sektörü özelinde tartışmalar bulunsa da henüz alınmış somut bir karar bulunmamaktadır." diye konuştu.
"Mevcut dalgalanmalar geçicidir"
Azerbaycan ile geçen yıl ticaret hacminin 8 milyar dolara ulaştığını aktaran Bolat, "Bu rakam, Kazakistan ile birlikte Türk cumhuriyetleri arasında ulaşılan en yüksek ticaret hacimlerindendir. Mevcut dalgalanmalar konjonktüreldir ve geçicidir. Önümüzdeki dönemde enerji fiyatlarındaki değişimle birlikte ticari dengelerin yeniden güçleneceğine inanıyoruz." dedi.
(AA)
