MEHMET KAYA/ANKARA
Türkiye’de emeklilik ve sağlık alanında bankalar, sigorta şirketleri ile kanun kapsamındaki oda ve borsalar “özel emeklilik sandığı” kurabiliyor. Bu emeklilik fonları kurulan vakıflar aracılığıyla yönetiliyor ve SGK kanunu kapsamında faaliyet gösteriyor. 506 sayılı kanuna eklenen bir düzenlemeyle 2013 yılından sonra, tarihi sonradan belirlenmek kaydıyla bu sandıkların SGK’ya devri kararı verildi. Ancak bir iki istisna dışında devir gerçekleşmedi.
EKONOMİ’ye bilgi veren kaynaklar, özellikle geçmişte batan ve kamuya devredilen bankaların sandıklarından bazılarını mali durumlarının bozulduğu, yeni kaynak girişi olmadığı ve mevcut varlıklarının da geçen zaman içinde giderleri karşılayamaz hale gelmek üzere olduğu belirtildi. Bu sandıkların devir için kamuyla görüştüğü ancak henüz bir sonuca ulaşamadığı vurgulandı. Halen var olan kurum ve kuruluşların sandıklarının ise devir konusunda istekli olmaması nedeniyle genel bir çözüme henüz ulaşılamadığı öğrenildi. Özel sandıklar kapsamında 2024 sonu itibariyle 468 bin 106 emekli, çalışan ve bağımlılar bulunuyor. Her bir sandık için durum farklılıklar gösterse de genel toplamda özel sandıkların aktif pasif oranı 1,26 düzeyinde.
Devir yapılamaması karşılıklı ‘isteksizlikten’ kaynaklı
Özel sandıkların SGK’ya devrinin yapılmaması nedenleri arasında her iki tarafın da isteksizliğinin etkili olduğu belirtildi. Emekli aylık artışlarında ve mevzuat olarak genel hükümlere tabi olsalar da fon yönetimi ve varlıklarla ilgili konulardaki hareket imkanının halihazırda devam eden firmaların ve kuruluşların mali güçlerinin de yerinde olmasını sağladığı kaydedildi.
Buna karşılık, 2000’li yılların başında el konulan bazı bankaların sandıklarının fiili giriş olmadığı için zorlanmaya başladığı, gelecek dönemde maaş, yardım ve sağlıkla ilgili oluşturdukları destekleri veremeyebilecekleri belirtildi.
Bu sandıklardan bazılarının BDDK, SGK, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nezdinde girişimde bulunarak soruna çözüm istediği de belirtiliyor. Halen Halk Bankası (Pamukbank sandığını devraldı), Fortis, Şekerbank, Yapı ve Kredi, Akbank, Garanti, Anadolu Sigorta, Sınai Kalkınma, İş Bankası, Esbank, Vakıfb ank, Milli Reasürans, HDI Sigorta, TOBB, İmar Bankası, Genel Sigorta’nın emeklilik sandığı faaliyetlerini sürdürüyor.
